Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι Στοές της Θεσσαλονίκης κρύβουν ένα κομμάτι της ιστορίας της πόλης. Μερικές από αυτές ξεχωρίζουν για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και τη «ζωή» που κουβαλούν εδώ και χρόνια.
Γράφει η Χριστίνα Μισιρλή
Φωτογραφίες: Νικηφόρος Ντέμπος
Άλλες είναι πιο μελαγχολικές, απομονωμένες, λιγότερο φωτισμένες. Υπάρχουν, βέβαια, και αυτές που είναι μοντέρνες, εμπορικές και σφύζουν από ζωή λόγω των καταστημάτων. Για δεκαετίες οι στοές αποτελούσαν τα οικονομικά κύτταρα της Θεσσαλονίκης. Ήρθε η κρίση και πολλές από αυτές ερήμωσαν, έπαψε ο κόσμος να κάνει στάση για να ψωνίσει παρά μόνο τις διαπερνάει γρήγορα και βιαστικά.
Από την άλλη είναι κι αυτές που στεγάζουν σύγχρονες επιχειρήσεις διασκέδασης. Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πώς ήταν στο παρελθόν διάφορα μέρη από τα οποία περνάτε σχεδόν καθημερινά; Εγώ, πάντως, ναι.
Στοά Πελοσώφ
Το διατηρητέο αυτό εκλεκτικιστικό κτίριο, γνωστό και ως Στοά Πελοσώφ, χτίστηκε το 1924, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιονίδη, που δημιούργησε στη Θεσσαλονίκη, στις αρχές του 20ου αιώνα, πολλά ξεχωριστά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια. Το συγκεκριμένο πρωτολειτούργησε σαν εμπορική στοά, ενώ για πάρα πολλά χρόνια και μέχρι τον σεισμό του 1978, στέγασε τις υπηρεσίες του Ταχυδρομείου. Ένα από τα στοιχεία που κάνουν το κτίριο να ξεχωρίζει, είναι το κεντρικό του αίθριο που σκεπάζεται με υαλωτή στέγη. Μέχρι πρόσφατα λειτουργούσε εκεί το TOMS Thessaloniki Store. Τους τελευταίους μήνες άλλαξε χέρια και πλέον στεγάζει το ομώνυμο καφέ-μπαρ Pelosof που συνεχίζει να είναι το secret spot της πόλης.
Γνωστά έργα του Ξ. Παιονίδη
Γνωστότερα έργα τού είναι το Παπάφειο Oρφανοτροφείο, η στοά του Αγίου Μηνά, η οικία του Χασάν Πρίστινα (σημερινή Σχολή Τυφλών), η Βίλλα Μορντώχ (πρώην Δημοτική Πινακοθήκη), και η οικία του γιατρού Ιωάννη Νεδέλκου (η σημερινή Αγιορείτικη Εστία στην οδό Εγνατία).
Για την ιστορία, το συγκρότημα του Παλιού Ταχυδρομείου ανήκει κατά το ήμισυ (το γωνιακό κτίριο – Τσιμισκή με Κομνηνών όπου σήμερα στεγάζεται γνωστό πολυκατάστημα ρούχων) στην εταιρία Β. Μπάρμπα Α.Β.Ε.Ε., ενώ το υπόλοιπο κτίριο ανήκει στην οικογένεια Δαυίδ Σαλτιέλ, προέδρου της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, και στους κληρονόμους Πετικάκη.
Στοά Μαλακοπή
Ένα από τα πλέον αντιπροσωπευτικά κτίρια της οικονομικής και εμπορικής ανάπτυξης των αρχών του 20ού αιώνα είναι το παλιό κτίριο της Τράπεζας Θεσσαλονίκης, γνωστό σήμερα ως Στοά Μαλακοπής. Χτίστηκε το 1907-08 από τον αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι προκειμένου να στεγαστεί η τράπεζα. Χάρη στην εβραϊκή παροικία και την μεγάλη κίνηση από τα Βαλκάνια η περιοχή απέκτησε έντονο εμπορικό ενδιαφέρον. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η στοά παρέμεινε οικονομικό κύτταρο του κέντρου, ωστόσο οι δραστηριότητες αφορούσαν πλέον εμπορικά καταστήματα λευκών ειδών και βιοτεχνίες έτοιμων ενδυμάτων.
Το 1978, στον μεγάλο σεισμό της Θεσσαλονίκης, το ρολόι σταμάτησε στις 11.05′, στην ώρα ακριβώς του μεγάλου σεισμού. Εντυπωσιακό το γεγονός ότι στη Μεγάλη Πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης, το κτήριο δεν έπαθε τίποτα απολύτως.
Σήμερα, τα εστιατόρια και τα μπαράκια που έχουν ανοίξει στη Στοά Μαλακοπή και τη γύρω περιοχή, έχουν δώσει μια δεύτερη ζωή στο κτίριο, νυχτερινή αυτή τη φορά, μετατρέποντας το σε ένα από τα πιο δημοφιλή στέκια της Θεσσαλονίκης.
Στοά Κολόμβου
Η συγκεκριμένη στοά χτίστηκε το 1935 Αποτέλεσε βασική αγορά της πόλης για πάρα πολλά χρόνια μέχρι που στα τέλη της δεκαετίας του ’90 παροπλίστηκε. Χρωστάει το όνομα της στον Τζάκομο Κολόμπο, έναν Ιταλό μάγειρα που είχε ανοίξει εστιατόριο στην περιοχή με ονομαστές λιχουδιές. Πέρασε μια δεύτερη άνθιση σαν μέρος διασκέδασης, στις αρχές της δεκαετίας του 2010, καθώς οι άδειοι χώροι της γέμισαν ξανά, αυτή την φορά με χώρους εστίασης και νυχτερινής αναψυχής. Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο κτίριο το 1983.
Τα τελευταία χρόνια θυμίζει μία στοά – φάντασμα όπου δεν έχει μείνει κανένα κατάστημα ανοιχτό αλλά μόνο κατεβασμένα στόρια και παλιές μισογκρεμισμένες εγκαταστάσεις μαγαζιών.
Στοά Καράσσο
Η Στοά Καράσσο είναι η πιο γνωστή στοά της Θεσσαλονίκης για τους λάτρεις και όσους ενδιαφέρονται να αγοράσουν είδη ραπτικής. Μπορείς να την ανακαλύψεις είτε μπαίνοντας από την Ερμού, είτε από τη Βενιζέλου. Η στοά ήταν ιδιοκτησία του Ισαάκ Καράσσο, γνωστού επιχειρηματία της Θεσσαλονίκης, ο οποίος αποφάσισε (άγνωστη χρονολογία) να πουλήσει τη μισή στον επιχειρηματία Μακρίδη, όπως και ονομάστηκε το μέσο μέρος της στοάς.
Από το ξεκίνημα της έως και σήμερα, η στοά αποτελεί σημείο αναφοράς για όσους ψάχνουν να αγοράσουν είδη ραπτικής, υφάσματα, κουμπιά, ειδή γάμου & βαπτιστικά. Ακόμα και τώρα δεν υπάρχει Θεσσαλονικιός που να μην την γνωρίζει, αφού είναι άκρως κεντρική και δημοφιλής για τα μαγαζάκια της, τα οποία προσφέρουν ποικιλία.
Στοά Ριάδη – Διαμαντόπουλου
Η στοά χτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Έχει πάρει το όνομα της από τους δύο ιδιοκτήτες της, τον Διαμαντόπουλο και τον Ριάδη, οι οποίοι ήταν ιδιοκτήτες της αριστερής και της δεξιάς πλευράς, αντίστοιχα. Το όνομα Ριάδης σχετίζεται με τον σύνθετη Αιμίλιο Ριάδη (1880-1935) που ήταν από τους πρώτους καθηγητές πιάνου και θεωρητικής και δίδασκε στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης. Η στοά δεν έχει διαμπερές χαρακτήρα αν και κατά κάποιο τρόπο υπάρχει ένα πέρασμα που ενώνει τη Βασιλέως Ηρακλείου με την Τσιμισκή. Πολλοί τη γνωρίζουν ως στοά των ηλεκτρολόγων και των μαστόρων που άκμασαν τη δεκαετία του ’90, καθώς τα περισσότερα καταστήματα πουλούσαν και συνεχίζουν να πουλούν ηλεκτρικά είδη.
