Πολύ τις αγαπάμε τις εκδρομές του σαββατοκύριακου, γιατί μας βγάζουν από την κάπως άχαρη κατάσταση αναμονής για την εργάσιμη Δευτέρα και μας βάζουν σε διάθεση εξερεύνησης και διασκέδασης. Κοντινές ή λίγο πιο μακρινές δεν έχει καμία σημασία, αρκεί να μπούμε στο αυτοκίνητο και να φύγουμε από την πόλη!
Γράφει η Ασημίνα Τούνα
Λιτόχωρο, Όλυμπος, φαράγγι Ενιπέα, ρέμα Ορλιά, Αρχαιολογικό πάρκο Δίου, Ναυτικό Μουσείο. Ατελείωτη φύση, πλούσια ιστορία και παραδοσιακές γεύσεις. Και τι δεν έχετε να δείτε και να συζητήσετε, να μάθετε και να βιώσετε – σε ένα Σαββατοκύριακο ή απλά σε μία μονοήμερη εκδρομή – στην ευρύτερη περιοχή του Λιτόχωρου.
Για όσους, λοιπόν, έχετε το παραμυθένιο Λιτόχωρο στους πιθανούς προορισμούς σας για μια εξόρμηση, συγκεντρώσαμε σε έναν αναλυτικό οδηγό όλα τα «must visit» σημεία για να επισκεφθείτε, τι να δείτε, πού να πάτε, αλλά και πού να φάτε.
Το Λιτόχωρο συγκαταλέγεται στις πιο ανεπτυγμένες τουριστικές κωμοπόλεις της Μακεδονίας, αποτελώντας ιδανική βάση για εκδρομές στον Όλυμπο (τον χειμώνα), αλλά και για βουτιές στη θάλασσα (τα καλοκαίρια). Άλλωστε, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το θεϊκό βουνό της Ελλάδας, αφού από τα όριά του ξεκινάνε τα μονοπάτια που βγάζουν στον Εθνικό Δρυμό του Ολύμπου και σε στέλνουνε από τα γαλαζοπράσινα νερά του Ενιπέα στη θέση Πριόνια, μετά από 5 ώρες πεζοπορία.
Σε αυτό τον μαγικό τόπο πρωταγωνιστούν τα λιθόστρωτα καλντερίμια, οι πέτρινες βρύσες, οι μικρές πλατείες, οι εκκλησίες και η αυθεντική μακεδονίτικη αρχιτεκτονική, η οποία γίνεται ορατή σε πολλά νεοκλασικά καπετανόσπιτα. Θα βρείτε δε να φάτε νοστιμότατα, ενώ θα κοιμηθείτε και σε όμορφους ορεινούς ξενώνες αν αποφασίσετε να διανυκτερεύσετε.
Λιτόχωρο, το «σκαλοπάτι» του Ολύμπου
Στους ανατολικούς πρόποδες του ψηλότερου Ελληνικού βουνού, της κατοικίας των θεών, του Ολύμπου και σε υψόμετρο 300 μέτρων βρίσκεται το πανέμορφο Λιτόχωρο. Μπορεί να είναι χτισμένο στην πλαγιά της ψηλότερης κορυφής του Ολύμπου (Μύτικας, 2.918 μ.) κι όμως, απέχει μόλις λίγα χιλιόμετρα από τη θάλασσα. Κρυμμένο ανάμεσα στα μοναδικά χρώματα της φύσης, κοντά στις ακτές της Πιερίας, αποτελεί έναν προορισμό που θα σας συναρπάσει.
Οι παραδόσεις θέλουν το Λιτόχωρο να είναι χτισμένο στη θέση της μικρής αρχαίας πόλης Πίμπλεια, που βρισκόταν δίπλα στον ποταμό Ενιπέα και καταστράφηκε από τα νερά του. Για την ονομασία του υπάρχουν πολλές ιστορίες. Τόσες όσοι και οι διαφορετικοί τρόποι γραφής του, καθώς κάποτε το Λιτόχωρο αναφερόταν και ως Λυτόχωρο ή Λητόχωρο. Η προέλευση της σημερινής ονομασίας προέρχεται – πιθανότατα – από την παραφθορά της λέξης «Λιθόχωρος» που σημαίνει τόπος με πολλές πέτρες.
Το Λιτόχωρο, χωρίς αμφιβολία, είναι ένας φανταστικός συνδυασμός γραφικότητας, παράδοσης και φιλοξενίας. Η «στρατηγική» του θέση, επιτρέπει στον επισκέπτη να προσεγγίσει εύκολα τόσο τη θάλασσα, όσο και το βουνό. Για το λόγο αυτό και αποτελεί ιδανικό προορισμό όλες τις εποχές του χρόνου. Ειδικότερα, για τους Θεσσαλονικείς αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τις βόλτες του Σαββατοκύριακου, αφού η απόστασή του από τη Θεσσαλονίκη είναι μόλις 92 χιλιόμετρα και αυτό το καθιστά εύκολα και γρήγορα προσβάσιμο.
Η γραφική κωμόπολη ξεχωρίζει για την παραδοσιακή της αρχιτεκτονική μακεδονικού ρυθμού και τις εναλλαγές της πλούσιας βλάστησης που την περιβάλλει, σε μια εξαίσια αισθητική αρμονία. Αποτελεί σημαντικό τουριστικό θέρετρο με άρτια ξενοδοχειακή υποδομή και τη συνηθέστερη αφετηρία για ορειβατικές εξορμήσεις στο «βουνό των θεών».
Η δημιουργία του οικισμού τοποθετείται στον 14ο αιώνα και σύμφωνα με ξένους, αλλά και Έλληνες περιηγητές, στο παρελθόν η πλειονότητα των κατοίκων του ήταν ναυτικοί, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για ορεινή περιοχή, ενώ στην περιοχή λειτουργούσαν και πολυάριθμα εργαστήρια υφασμάτων (σκουτιά). Στο Λιτόχωρο κατέφυγε, επίσης, και ο Ρήγας Φεραίος μετά το φόνο του Τούρκου προκρίτου στο Βελεστίνο.
Βόλτες στο Λιτόχωρο
Ξεκινήστε την περιήγησή σας από τον παλιό παραδοσιακό οικισμό της κωμόπολης, με τα στενά δρομάκια και τα σπίτια χαρακτηριστικής μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής. Ανάμεσα στα παλιά σπίτια, παρατηρείστε και τα «μπαΐρια», δηλαδή τις μικρές συνοικιακές πλατείες.
Περιηγηθείτε στην όμορφη κωμόπολη με τις πλατειούλες της (στην κεντρική πλατεία δεσπόζει η εκκλησία του Αγίου Νικολάου), «χαθείτε» στις γραφικές της γειτονιές, επισκεφθείτε την άνω γειτονιά όπου βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου και το πέτρινο κτίσμα που στεγάζει το Δημοτικό Σχολείο.
Περπατήστε στα σοκάκια και θαυμάστε τα παραδοσιακά σπίτια, κάποια από τα οποία έχουν μετατραπεί σε ξενώνες και boutique hotels. Από την κεντρική πλατεία του Λιτόχωρου ξεκινά ο λαβύρινθος με τα στενά δρομάκια, ενώ στην κορυφή του οικισμού βρίσκεται το παλιό χωριό.
Ανηφορίζοντας τον κεντρικό δρόμο της κωμόπολης με τα μαγαζιά, θα σας εντυπωσιάσει ο επιβλητικός Όλυμπος που βρίσκεται μπροστά σας, ενώ από αριστερά σας το ένα μαγαζί διαδέχεται το άλλο. Στα δεξιά βρίσκεται το καταπράσινο και πολύ προσεγμένο πάρκο – τα «κατούνια» όπως ονομάζεται -, με το ηρώο στη μνήμη των πεσόντων του Α’ Ευρωπαϊκού πολέμου (1914-1918) και του πεδίου τιμής (1912-1922) και τους ανδριάντες των πρωτεργατών της Επανάστασης του Ολύμπου του 1878: του λοχαγού Κοσμά Δουμπιώτη (1821-1922), του Ευάγγελου Κοροβάγκου Προέδρου προσωρινής Κυβερνήσεως 1878 και του Επίσκοπου Κίτρους Νικόλαου (1840-1882). Σε κοντινή απόσταση θα συναντήσετε και τον ανδριάντα του Ναυάρχου Βότση (1877-1934).
Στη συνέχεια, κατηφορίστε προς τον νερόμυλο – ή «Λάκκο» όπως ονομάζουν την περιοχή οι ντόπιοι -, την οποία διασχίζει ο Ενιπέας. Ενώ κάποτε αποτελούσε το «βιοτεχνικό πάρκο», επειδή εκεί βρίσκονταν συγκεντρωμένα βυρσοδεψεία, αποστακτήρια τσίπουρου, νερόμυλοι και νεροτριβές, σήμερα έχει μετατραπεί σε δημοφιλές σημείο ψυχαγωγίας με εστιατόρια, καφέ και bars.
Μετά, εξερευνήστε το πευκόφυτο οργανωμένο πάρκο «Κατούνια» (στην είσοδο της πόλης), όπου υπάρχει, μεταξύ άλλων, αθλητικό και πολιτιστικό κέντρο, καθώς και το Ναυτικό Μουσείο, στο οποίο αποτυπώνεται η πλούσια ναυτική παράδοση του τόπου.
Τι να επισκεφθείτε
1. Όλυμπος
Το Λιτόχωρο είναι αναμφισβήτητα συνδεδεμένο με την εξερεύνηση του μυθικού βουνού του Ολύμπου. Από τη θέση «Μύλοι», στα όρια της κωμόπολης, ξεκινά η πανέμορφη διαδρομή στο φαράγγι του ποταμού Ενιπέα.
Η υψηλότερη κορυφή του Ολύμπου είναι ο επιβλητικός Μύτικας και βρίσκεται στα 2.918 μέτρα. Ο Όλυμπος, εκτός από το υψηλότερο βουνό στην Ελλάδα, είναι και το δεύτερο υψηλότερο βουνό στα Βαλκάνια, μετά την οροσειρά της Ρίλα στη Βουλγαρία, ενώ εκτείνεται στα σύνορα της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας, έχοντας ψηλές κορυφές και βαθιές χαράδρες.
Η οικολογική αξία του Ολύμπου είναι παγκοσμίως γνωστή. Στα δάση του θα ανακαλύψει κανείς μοναδική φυσική του ομορφιά, αλλά και τη στενή του σχέση με την αρχαία ελληνική μυθολογία. Στον Όλυμπο θα θαυμάσετε εκπληκτικούς οικότοπους και είναι σίγουρο πως μία βόλτα εκεί θα σας μείνει αξέχαστη. Ανεξάρτητα με το αν είστε έμπειροι ή αρχάριοι στην πεζοπορία, θα βρείτε σίγουρα πολλές διαδρομές που θα σας συναρπάσουν.
Λίγα χιλιόμετρα πριν από τα Πριόνια (στη θέση Γκορτσιά), ξεκινά η διαδρομή για το Οροπέδιο των Μουσών (2.600 μ.) όπου υπάρχουν δύο καταφύγια (Αποστολίδης και Κάκαλος) και από εκεί για τις ψηλότερες κορυφές του βουνού. Η εικόνα του εντυπωσιακού «θρόνου του Δία» (Στεφάνι) θα σας μείνει αξέχαστη. Θυμηθείτε πως αν είστε αρχάριοι, θα πρέπει να περιοριστείτε στους θερινούς μήνες, όταν λειτουργούν και τα καταφύγια.
Ο Εθνικός Δρυμός Ολύμπου, με τοπία απαράμιλλης ομορφιάς, είναι ο πρώτος Εθνικός Δρυμός της Ελλάδας (κηρύχθηκε το 1938) και περιλαμβάνει 45.000 στρέμματα με βελανιδιές, μαυρόπευκα, οξιές, ρόμπολα, αλπική βλάστηση και 1.700 είδη φυτών (τα 23 ενδημικά). Ακόμα, έχουν καταγραφεί 32 είδη θηλαστικών, 108 είδη πτηνών, μεταξύ των οποίων και σπανιότατα αρπακτικά, πολλά είδη ερπετών και εντόμων και άφθονες πεταλούδες. Από το 1981, ο Όλυμπος έχει κηρυχθεί από την UNESCO διατηρητέο τμήμα της παγκόσμιας βιόσφαιρας.
Ο Όλυμπος, λόγω της γεωγραφικής του θέσης, έχει δημιουργήσει ένα ιδιαίτερο τοπόκλιμα με έντονες κλιματικές αλλαγές σε όλη του την έκταση. Αιφνίδιες θύελλες, χιονοκαταιγίδες, πυκνές ομίχλες, δυνατοί άνεμοι, αλλά και ολόλαμπρες λιακάδες (όταν ο Δίας έχει τα κέφια του)!
Το χειμώνα το βουνό καλύπτεται από χιόνια και η ανάβαση απαιτεί γνώση, εμπειρία και το σωστό εξοπλισμό. Πιο φιλόξενος και προσιτός γίνεται την περίοδο από Ιούνιο μέχρι Οκτώβριο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η ανάβαση στον Όλυμπο χρειάζεται καλή προετοιμασία, πειθαρχία, προσοχή αλλά και σεβασμό για να σας δεχθεί στην αγκαλιά του και να ανακαλύψετε τη μυθική του γοητεία.
2. Φαράγγι Ενιπέα
Επισκεφθείτε το μαγευτικό φαράγγι του ποταμού Ενιπέα, μέσα από μία εντυπωσιακή διαδρομή με αφετηρία τους Μύλους, σε υψόμετρο 400 μ. Η Πεζοπορία στο Φαράγγι του Ενιπέα διασχίζει επιβλητικές χαράδρες, καταπράσινες ρεματιές και κρυστάλλινα ορμητικά νερά.
Το μονοπάτι με την πυκνή βλάστηση οδηγεί σε ξύλινα γεφυράκια που συνδέουν τμήματα του φαραγγιού, ενώ περνά από το Άγιο Σπήλαιο (εδώ έζησε ο Άγιος Διονύσιος ως ασκητής), το μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου (15ος αιώνας) και πανέμορφους καταρράκτες με φυσικές πισίνες λίγο πριν τα Πριόνια (1.100μ.).
Το φαράγγι του Ενιπέα είναι ένα φυσικό θαύμα που βρίσκεται πολύ κοντά στο Λιτόχωρο. Ο Ενιπέας είναι ο μοναδικός ποταμός του Ολύμπου και έχει τις πηγές του στη θέση Πριόνια. Το φαράγγι το οποίο διαρρέει, ξεκινάει από το Λιτόχωρο σε υψόμετρο 300 μέτρων και καταλήγει στη θέση Πριόνια με υψόμετρο 1100 μέτρων.
Οι δύο άκρες του φαραγγιού ενώνονται με μονοπάτι συνολικού μήκους 9 χιλιομέτρων, το οποίο είναι τμήμα του διεθνούς μονοπατιού Ε4, που ξεκινάει από τα Πυρηναία όρη και καταλήγει στην Κρήτη.
Κατά την ελληνική μυθολογία, ο Ενιπέας ήταν ο ωραιότερος από όλους τους ποτάμιους θεούς και αντικείμενο πόθου για όλες τις θεές. Ο ίδιος όμως, προτίμησε τη θεά του έρωτα Αφροδίτη και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να προκαλέσει την οργή της Ήρας, η οποία για να τον εκδικηθεί, τον μεταμόρφωσε σε ποτάμι.
3. Ρέμα Ορλιά
Εντυπωσιακοί καταρράκτες, βάθρες με κρυστάλλινα νερά, πλούσια βλάστηση και απόκρημνες πλαγιές. Το Ρέμα του Ορλιά (ή Ουρλιά όπως αναφέρεται από τους ντόπιους) είναι αναμφίβολα ένας υδάτινος παράδεισος στις πλαγιές του Ολύμπου, που θα σας κόψει την ανάσα.
Ιδιαίτερα δημοφιλής προορισμός στους ντόπιους για μονοήμερες αποδράσεις, το Ρέμα του Ορλιά παραμένει terra incognita για πολλούς από εμάς. Βρίσκεται στις ανατολικές πλαγιές του βουνού των θεών, πολύ κοντά στο Δίον, και στη ροή του σχηματίζει ένα παραμυθένιο τοπίο με εντυπωσιακούς καταρράκτες και βάθρες με κρυστάλλινα νερά. Και το καλύτερο; Η προσέγγιση αυτού του μικρού παράδεισου δεν απαιτεί καθόλου κόπο.
Σε αντίθεση με τα περισσότερα ρέματα που σχηματίζουν καταρράκτες και βάθρες, ο Ορλιάς προσεγγίζεται εξαιρετικά εύκολα. Ξεκινώντας από το Δίον, την ιερή πόλη των Μακεδόνων, συνεχίστε με κατεύθυνση τον Όλυμπο, στις πλαγιές του οποίου κάποιοι λένε πως μπορεί κανείς να ακούσει το τραγούδι των Μουσών.
Ακολουθήστε την πινακίδα που οδηγεί στο καταφύγιο της Κορομηλιάς και έπειτα τις πινακίδες για Όλυμπο. Έπειτα από πορεία περίπου 4 χιλιομέτρων, θα συναντήσετε το ξωκλήσι των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης με τον όμορφα διαμορφωμένο περιβάλλοντα χώρο, όπου και μπορείτε να αφήσετε το αυτοκίνητό σας.
Από εδώ, 50 μόλις μέτρα μακριά βρίσκεται ο πρώτος μικρός καταρράκτης με την υπέροχη βάθρα με τα παγωμένα πεντακάθαρα νερά της. Μπορείτε να κάνετε μια πρώτη βουτιά ή απλώς να αναζητήσετε τον δεύτερο και πιο εντυπωσιακό καταρράκτη, που βρίσκεται ελάχιστα μακριά από εδώ. Θα χρειαστεί να κατευθυνθείτε πάλι προς το σημείο από το οποίο ξεκινήσατε.
Λίγο πριν φτάσετε στο ξωκλήσι, μια κατακόκκινη καρδιά ζωγραφισμένη σε έναν βράχο δείχνει το μονοπάτι που οδηγεί σε μόλις τρία λεπτά στον δεύτερο, σημαντικά ψηλότερο κι εντυπωσιακότερο, καταρράκτη, ο οποίος δημιουργεί και μια μεγαλύτερη και πιο βαθιά βάθρα, ιδανική για παγωμένες βουτιές από τα παρακείμενα βράχια.
4. Καταρράκτης Κόκκινου Βράχου
Ως εδώ τα πράγματα ήταν όντως πολύ εύκολα. Εάν όμως θέλετε να συνεχίσετε, η διαδρομή προς τον τρίτο και μεγαλύτερο καταρράκτη του Ορλιά απαιτεί να καταβάλετε λίγο κόπο παραπάνω.
Προκειμένου να επισκεφθείτε τον καταρράκτη του Κόκκινου Βράχου, βεβαιωθείτε ότι έχετε μαζί σας κατάλληλα παπούτσια, προαιρετικά μπατόν και να είστε προετοιμασμένοι να βραχείτε. Ακολουθήστε το μονοπάτι που οδηγεί στο καταφύγιο Κορομηλιά και ανηφορίζει παράλληλα με το απαράμιλλης ομορφιάς ρέμα Ορλιά. Το μονοπάτι κινείται ανηφορικά μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο με υπέροχη βλάστηση.
Κινούμενοι πάντα παράλληλα με το ρέμα, μετά από πεζοπορία περίπου μιας ώρας, θα φτάσετε στο σημείο όπου το μονοπάτι της Κορομηλιάς διασταυρώνεται με αυτό που οδηγεί στον καταρράκτη. Μετά από πέντε λεπτά πεζοπορίας, θα βρεθείτε στην κοίτη του ρέματος που είναι και το σημείο εισόδου.
Αναλόγως την εποχή και του όγκου του νερού, η διάσχιση του ρέματος μπορεί να παρουσιάζει έναν παραπάνω βαθμό δυσκολίας και είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα βραχείτε, έστω και λίγο. Λίγα μέτρα πιο κάτω θα συναντήσετε τον εντυπωσιακό καταρράκτη του Κόκκινου Βράχου, τα νερά του οποίου πέφτουν με βουή και μανία από ύψος 20 μέτρων και σχηματίζουν μια υπέροχη πεντακάθαρη βάθρα.
5. Αρχαιολογικός Χώρος Δίου
Εκτός από τον Όλυμπο, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το Λιτόχωρο ως ορμητήριο για εκδρομές σε μέρη με φυσική ομορφιά, αλλά και σε ιστορικούς και αρχαιολογικούς χώρους.
Το αρχαίο Δίον είναι ένας ιερός τόπος που κρατά ζωντανή τη μνήμη των αρχαίων Μακεδόνων. Βρίσκεται περίπου 30 χιλιόμετρα νότια της Κατερίνης και αποτελούσε τον απόλυτο ιερό χώρο της μακεδονικής περιοχής, αφιερωμένο στον θεό Δία. Το αρχαιολογικό πάρκο του Δίου είναι ένας τόπος όπου αποκαλύπτεται, συντηρείται, μελετάται και προβάλλεται η πολιτιστική κληρονομιά της αρχαιότητας, ενώ στο μουσείο του, στεγάζονται τα κινητά ευρήματα των ανασκαφών του.
Τα ευρήματα των ανασκαφών αποκάλυψαν μια μεγάλης έκτασης οχυρωμένη αρχαία πόλη, ιερούς ναούς, θέατρα, στάδιο και νεκροταφεία, που τεκμηριώνουν την κατοίκηση της περιοχής για περισσότερα από 1.000 χρόνια (από τον 5ο αι. π.Χ. έως τον 5ο αι. μ.Χ.).
Πολύ εντυπωσιακό είναι το συγκρότημα των δημόσιων λουτρών, που βρίσκεται ΝΑ των ερειπίων παλαιοχριστινανικής επισκοπικής βασιλικής (το Δίον είχε γίνει και έδρα επισκόπου), το οποίο καλύπτει έκταση 4 στρεμμάτων στο κεντρικό οικοδόμημα, νότια της αγοράς. Πρόκειται για τις μεγάλες θέρμες του Δίου, που χτίστηκαν γύρω στα 200 μ.Χ. Στη βόρεια πλευρά των λουτρών βρέθηκαν τα μαρμάρινα αγάλματα του Aσκληπιού, των γιων του (Mαχάων και Ποδαλείριος) και των θυγατέρων του (Yγεία, Πανάκεια, Aίγλη, Aκεσώ και Iασώ).
Το Δίον ήταν μια αρχαιότατη πόλη στρατηγικής σημασίας και μια από τις πιο φημισμένες μακεδονικές πολιτείες και γνώρισε την εποχή της ακμής του κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο, καθώς ήταν μία από τις πρώτες αποικίες των Ρωμαίων στην περιοχή της Μακεδονίας.
Ο αρχαιολογικός χώρος προσφέρει εντυπωσιακές βόλτες μέσα από πλακόστρωτα μονοπάτια, περιβάλλεται από πυκνό δάσος με αιωνόβια δέντρα, δημιουργώντας μια μοναδική μυστηριακή ατμόσφαιρα. Επιπλέον, εκεί βρίσκεται το μεγαλύτερο ψηφιδωτό της αρχαιότητας στην Ελλάδα, καλύπτοντας μια έκταση 100 τετραγωνικών μέτρων. Πρόκειται για ένα πραγματικά συναρπαστικό αξιοθέατο, που αποτελεί προορισμό επίσκεψης για όσους βρεθούν στο Λιτόχωρο.
Info:
Αρχαιολογικό Πάρκο & Μουσείο Δίου, Ανοιχτά καθημερινά 08:00-20:00 μέχρι και 31 Οκτωβρίου, από Νοέμβριο έως Μάρτιο ανοιχτά 08:00-15:00.
Είσοδος 8 Ευρώ για το πάρκο και το Μουσείο
Τ: 0030 23510 53484.
6. Ναυτικό Μουσείο
Η ιδέα της ίδρυσης του μουσείου ξεκίνησε το 1995 από την Ένωση Συνταξιούχων Ναυτικών Λιτόχωρου, με σκοπό την διάσωση – διαφύλαξη της ναυτικής πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου. Το 2004 ιδρύθηκε το Σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα Ν.Π.Ι.Δ. με την επωνυμία «Ναυτικό Μουσείο Λιτόχωρου».
Η αφετηρία της σημαντικής ναυτικής δραστηριότητας που ανέπτυξαν στο διάβα του χρόνου οι Λιτοχωρίτες ανάγεται στον 18ο αιώνα. Αξιοποιώντας την ιδιότυπη ελευθερία που απολάμβανε το Λιτόχωρο ως ορεινός τόπος, την αλλαγή της φορολογικής πολιτικής των οθωμανικών Αρχών και την ανάγκη εμπορίας της ξυλείας του Ολύμπου, πολλοί κάτοικοι του Λιτόχωρου στράφηκαν τότε προς τη θάλασσα και έγιναν ιδιοκτήτες πλοίων.
Τα επόμενα χρόνια, και ως το τέλος της οθωμανικής κυριαρχίας, το Λιτόχωρο μετατράπηκε σε μια εύρωστη αγροτική και ναυτική κοινότητα με κατεξοχήν προοδευτικούς κατοίκους.
Τα εκθέματα του Ναυτικού Μουσείου (ομοιώματα πλοίων, όργανα ναυσιπλοΐας και κειμήλια-ενθυμήματα των λιτοχωριτών ναυτικών), φανερώνουν την πλούσια ναυτική κληρονομιά της μακεδονικής κωμόπολης και αποτελούν πόλο έλξης για τους επισκέπτες.
Αξίζει να σημειωθεί εν προκειμένω, ότι κατά τη διάρκεια του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, τη νύχτα της 18ης προς τη 19η Οκτωβρίου του 1912, οι λιτοχωρίτες καπεταναίοι Νικόλαος Βλαχόπουλος και Μιχαήλ Κωφός (Κουφός) ήταν εκείνοι που οδήγησαν ως πλοηγοί τον Υδραίο υποπλοίαρχο Νικόλαο Βότση στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, όπου εκείνος τορπίλισε το τουρκικό θωρηκτό Φετχί Μπουλέντ.
7. Κτήμα Γη Ολύμπου
Ένα κομμάτι γης στους πρόποδες του Ολύμπου, ανάμεσα στον επιβλητικό όγκο του ψηλότερου βουνού της Ελλάδας και του απέραντου γαλάζιου του Θερμαϊκού Κόλπου, ήταν η αρχή για τη δημιουργία ενός μικρού οικογενειακού κτήματος, του κτήματος «Γη Ολύμπου».
Η καρδιά του κτήματος χτυπά στο Μελισσοκομείο, στο οποίο εφαρμόζοντας τις αρχές της ορθής μελισσοκομικής πρακτικής, σε συνδυασμό με την νομαδική μελισσοκομία και τις Ελληνικές παραδοσιακές μεθόδους παραγωγής μελιού, συλλέγουν και παράγουν φυσικά και αβίαστα το μέλι «Γη Ολύμπου».
Με μεράκι και αγάπη, παράγουν μια σειρά προϊόντων υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών, με γνήσιες μεσογειακές γεύσεις. Μάλιστα, τα μέλια της Γης Ολύμπου βραβεύτηκαν στα Great Taste Awards (ο μεγαλύτερος και ο πιο αξιόπιστος διαγωνισμός εκλεπτυσμένου φαγητού παγκοσμίως) το 2019 και το 2021.
Κατά την επίσκεψή σας στο Κτήμα, κάτω από μια πελώρια βελανιδιά, θα ενημερωθείτε για την ζωή των μελισσών, για τα προϊόντα που παράγονται από την μέλισσα και θα δείτε μέσα από την κυψέλη παρατήρησης, το «σπίτι» της μέλισσας. Θα δοκιμάσετε και θα συγκρίνετε διαφορετικά είδη μελιού και γύρης, θα μυρίσετε φυσικό κερί, θα παρακολουθήσετε πώς γίνεται η συλλογή και η εξαγωγή του μελιού, θα μάθετε για τα αμύγδαλα και τα καρύδια, θα δοκιμάσετε κρέμα αμυγδάλου και οι πάντοτε φιλόξενοι και ευγενικοί άνθρωποί του θα προσπαθήσουν να σας λύσουν όσες απορίες έχετε.
Το Κτήμα «Γη Ολύμπου» είναι ανοιχτό για επισκέψεις από ομάδες, σχολεία, τουριστικά γραφεία, groups φίλων και επισκεπτών κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης.
Πού να φάτε
Μετά τη βόλτα σας στη φύση, είναι δεδομένο ότι θα ανοίξει και η όρεξη σας! Σε αυτό τον μαγικό τόπο, πολλές παραδοσιακές ταβέρνες και γραφικά καφενεία σας περιμένουν για να ξεκουραστείτε και να απολαύσετε τοπικές σπεσιαλιτέ.
Η τοπική κουζίνα στο Λιτόχωρο προσφέρει μια μεγάλη γκάμα από πλούσιες γεύσεις και άριστης ποιότητας ντόπια υλικά. Πρωτοστατούν κρεατικά, τυροκομικά προϊόντα και πίτες σε διάφορες παραλλαγές, αλλά και πιάτα ψαρικών, συνδυασμένα με ντόπια ρετσίνα ή κρασί.
Το Λιτόχωρο, χάριν της στρατηγικής του θέσης που συνδυάζει το βουνίσιο με το θαλασσινό τοπίο, έχει μια ποικιλία από πιάτα για να δοκιμάσεις. Η παρουσία του Ολύμπου σας προσφέρει απλόχερα την επιλογή να γευματίσετε, διαλέγοντας κρέας – με τη γίδα ή τον τράγο βραστό να αποτελούν ένα από τα πιο γνωστά παραδοσιακά πιάτα, ενώ κατσικίσιο τυρί και χειροποίητες πίτες έρχονται να συμπληρώσουν το απόλυτο τραπέζι.
Η παραλιακή όψη του Λιτόχωρου, έρχεται να σας προσφέρει από την μεριά της, την εναλλακτική της φρέσκιας τσιπούρας, αλλά και της ντόπιας λιχουδιάς μύδια σαγανάκι. Στην περιοχή θα βρείτε δεκάδες ταβέρνες, για όλα τα γούστα και τα βαλάντια. Ωστόσο, εμείς ξεχωρίσαμε και σας προτείνουμε μερικές από τις καλύτερες επιλογές, που θα αφήσουν ικανοποιημένους και τους πιο απαιτητικούς του είδους:
- Μεζέ Μεζέ
Στο Λιτόχωρο υπάρχει ένα μαγαζί που κάνει το τρία σε ένα: Σου γεμίζει το μάτι, το στομάχι και το ποτήρι με κρασιά επιλεγμένα από την κάβα του. Το Μεζέ Μεζέ, πάνω στον κεντρικό δρόμο του χωριού, είναι η καλύτερη επιλογή για νοστιμότατο και value for money φαγητό στην περιοχή.
Μεγάλες μερίδες, εγγυημένες γεύσεις, φυσιολογικές τιμές (οικονομικές ειδικά σε ό,τι αφορά τη σύγκριση τιμής – ποιότητας), ευγενέστατο προσωπικό, σερβίρισμα σε χρόνο dt και υπέροχη θέα στην καταπράσινη πλατεία του χωριού.
Δοκιμάστε ποιοτικά κρέατα της περιοχής, μεγάλη ποικιλία σε μερακλίδικους μεζέδες και επιλέξτε χύμα κρασί ή τσίπουρο για να τα συνοδεύσετε. Στο μενού τους θα βρείτε κρεατικά της ώρας, ποικιλίες, αλοιφές, πολλές τηγανιές, φρέσκα θαλασσινά, μπινελίκια και ζυμαρικά.
Ειδική μνεία, όμως, αξίζουν οι τηγανιές που σερβίρουν, γι’ αυτό και δώστε βάση! Εδώ θα βρείτε απίστευτους συνδυασμούς σε τηγανιές, φτιαγμένες με μεράκι και αγνά υλικά, που σας εγγυόμαστε ότι δεν έχετε ξαναδοκιμάσει! Τόσο σε γεύση, όσο και σε εμφάνιση θα σας καταπλήξουν με την πρωτοτυπία και την νοστιμιά τους και ειλικρινά δεν θα ξέρετε ποια να πρωτό – παραγγείλετε.
Σας προτείνουμε την τηγανιά της Τζούλιας (κοτόπουλο, φρέσκα μανιτάρια, ζαμπόν και σως μουστάρδας – του ονείρου!), του Νιόνιου (ανάμεικτη κοτόπουλο – χοιρινό, πιπεριές, μπέικον, κεφαλοτύρι, ντομάτα και πατάτες, σερβιρισμένα πάνω σε πιτούλες), αλλά και τον Δράκο για τους μερακλήδες των καυτερών.
Στο πλούσιο μενού τους θα βρείτε επιλογές που θα ικανοποιήσουν και τους πιο απαιτητικούς. Κεφτές λουκάνικο, μπιφτέκι γεμιστό, στραπατσάδα, πατάτες σπέσιαλ, μπουγιουρντί με καβουρμά και σαλάτα δροσάτη είναι μερικές ακόμη από τις προτάσεις που – δοκιμασμένα – πρέπει και οι ίδιοι να ανακαλύψετε, σε περίπτωση που ο δρόμος σας βγάλει στο Λιτόχωρο!
Διεύθυνση: Αγίου Νικολάου 40
Τ: 23520 82271
2. Γαστροδρόμιο εν Ολύμπω
Το Γαστροδρόμιο εν Ολύμπω είναι ένα εστιατόριο ελληνικής κουζίνας με μοναδικό δημιουργικό στυλ, ένας τόπος για ασυνήθιστες γαστρονομικές περιπέτειες και αχαλίνωτες οινολογικές αναζητήσεις.
Ίσως δεν χρειάζεται να μνημονευτεί για την ελληνική δημιουργική κουζίνα του σεφ Ανδρέα Γαβρή, καθότι γνωστή «φωλιά» για τους εκλεκτικούς ουρανίσκους. Ωστόσο, εκτός από τόπος για ασυνήθιστες γαστρονομικές περιπέτειες, είναι και μέρος για «αχαλίνωτες οινολογικές αναζητήσεις». Οι λίστες του περιλαμβάνουν εκλεκτές επιλογές του ελληνικού αμπελώνα, μεταξύ των οποίων ετικέτες από τοπικά κτήματα και οινοποιεία, όπως: Κτήμα Κατσαρός (Κρανιά), Κτήμα Γραμματόσης (πλαγιές Ολύμπου), Οινοποιείο Navitas (Λιτόχωρο).
Ο σεφ Ανδρέας Γαβρής, είτε ως μηχανικός στην αρχή, είτε ως εκτροφέας πουλιών στη συνέχεια, αλλά πάντα ως ένα περίεργο αγόρι του χωριού στην καρδιά, βρήκε σε ηλικία 35 ετών – ευτυχώς για κάθε αναζητητή γαστρονομικών περιπετειών – το πραγματικό του κάλεσμα: τη γαστρονομία.
Το αποτέλεσμα εκθαμβωτικό και αταξινόμητο, καθώς ο Ανδρέας ενσωματώνει στις συνταγές των προγόνων του σύγχρονες φόρμουλες και γεύσεις αναμειγνύοντάς τες με τα δικά του -μυστικά ή μη- συστατικά, για να εξυπηρετήσει τελικά αυτό που αποκαλεί «καινοτόμο αλλά παραδοσιακό πιάτο». Πιάτα όπως το εμβληματικό ριζότο μπουρανί, το σιγομαγειρεμένο στο ζουμί του ζυγούρι με μους από σιτάρι ή οι χειροποίητες χυλοπίτες με ραγού ελαφιού έχουν μετατρέψει το στέκι του σε μαγνήτη νοστιμιάς, την οποία απογειώνει μια σπάνια συλλογή με επτακόσιες φιάλες κρασιού.
Διεύθυνση: Αγίου Νικολάου 36
Τ: 23520 21300
3. Νερόμυλος
Ο Νερόμυλος είναι το εστιατόριο του Γυναικείου Συνεταιρισμού Λιτόχωρου και βρίσκεται στο Φαράγγι του Ενιπέα. Σε μια καταπληκτική τοποθεσία, μέσα σε ένα φυσικό τοπίο απαράμιλλης ομορφιάς και σεβόμενοι απόλυτα την πολιτιστική κληρονομιά 100 και πλέον ετών, έχουν μεταμορφώσει τον παραδοσιακό Νερόμυλο της περιοχής σε παραδοσιακή ταβέρνα.
Θα έχετε την ευκαιρία να δοκιμάσετε τα πεντανόστιμα παραδοσιακά πιάτα τους, συνδυάζοντάς τα με την απίστευτα θέα στο ποτάμι και το καταπράσινο παραμυθένιο τοπίο σας περιβάλει – και πιστέψτε μας, τόσο ο ουρανίσκος σας, όσο και το μάτι σας θα μας ευγνωμονεί!
Βρείτε μαγειρευτά σαν εκείνα που μαγείρευαν οι γιαγιάδες μας, πιάτα κρεατικών της επιλογής σας, σαλάτες, ποικιλία κρασιών και αποσταγμάτων (λευκό, κόκκινο, ημίγλυκο, τσίπουρο), μεγάλη ποικιλία σε σούβλες όπως κεμπάπ, πανσέτα σούβλας, κοκορέτσι, κοντοσούβλι γάστρας, χειροποίητες δικές τους πίτες και χειροποίητα γλυκά του κουταλιού.
Διεύθυνση: Φαράγγι Ενιπέα
Τ: 23520 84141
3. Ερατώ
Φωλιασμένη στους πρόποδες του Ολύμπου, στο φαράγγι του Ενιπέα, αυτό το εστιατόριο περιβάλλεται από συναρπαστική φύση και προσφέρει μια αυθεντική εμπειρία φιλοξενίας. Πρόκειται ξεκάθαρα για έναν γαστρονομικό προορισμό στον Όλυμπο που θα σας κερδίσει τόσο με τις γεύσεις, όσο και με την ατμόσφαιρά του.
Υπέροχη μεσογειακή και ελληνική κουζίνα, μοναδικές επιλογές κρασιών και gourmet καταστάσεις! Το Ερατώ είναι ο απόλυτος γαστρονομικός προορισμός της Πιερίας. Δοκιμάστε εκλεκτά κρασιά από το κελάρι του και πιάτα που μαγεύουν. Συνδυασμένα με την θέα στον Όλυμπο, θα αισθανθείτε σαν θεοί και μούσες.
Διεύθυνση: Ποσειδώνος 27, Πλατεία Λιτόχωρου
Τ: 23520 21100
Πού να βγείτε
- Ντίσκο Ρωμέικο
Πάνω από το ποτάμι του Ενιπέα, στη σκιά του Ολύμπου, στον χώρο ενός πρώην καζαναριού και μετέπειτα ξυλαποθήκης, ένα πάτωμα – μωσαϊκό, καρέκλες παλιού θερινού σινεμά, μια ανεπαίσθητη «βερολινεζίλα» στη διακόσμηση, μικρό μενού με παστά ψάρια από το συνεταιρισμό γυναικών Καλύμνου, αλλαντικά Sary, γίδινο του Ιδρύματος Τοσίτσα από το Μέτσοβο, γραβιέρα και ανθότυρο του Γασπαράκη από το Ρέθυμνο, σπουδαία τσικουδιά από τα Μεσκλά Χανίων, παλαιωμένο τσίπουρο από τον Παλαιό Παντελεήμονα, εξαιρετικά χαρμάνια ποιοτικού καφέ, κοκτέιλ με premium τζιν, Django Reinhardt και Dizzy Gillespie στα ηχεία, εργάτες, ορειβάτες, hipster και γιαγιάδες.
Το χωριό αγκάλιασε γρήγορα το μαγαζί και ειδικά κάθε Σαββατοκύριακο είναι δύσκολο να βρείτε τραπέζι για να καθίσετε. Το τι θα βρείτε εξαρτάται από την εποχή που θα πάτε, αλλά και την ώρα. Το πρωί, συνήθως, κάποιοι πίνουν καφέδες και κάποιοι άλλοι τσίπουρα, ενώ όσο βραδιάζει η μουσική γίνεται πιο ανεβαστική και τα ποτά φεύγουν από το μπαρ το ένα μετά το άλλο.
Δύο νέα παιδιά, η Μαριτίνα Δασκαλάκη και ο Νίκος Ευγενής έστησαν στο Λιτόχωρο το απόλυτο case study αυτού που σε μερικά χρόνια θα αποκαλούμε νεο – καφενείο και του έδωσαν το πιο συγκλονιστικά ταιριαστό όνομα: «Ντίσκο Ρωμέικο» (ρωμέικο είναι ερυθρή ποικιλία αμπέλου της Κρήτης). Ας το αντιγράψουν αρκετοί παρακαλώ.
Διεύθυνση: Φαράγγι Ενιπέα
Τ: 23520 82390
2. Spitaki
Με θέα το ποτάμι, απολαύστε το καφεδάκι σας, υπέροχα χειροποίητα γλυκά και brunch. Σε ένα από τα πιο εμβληματικά σημεία του Λιτόχωρου, δίπλα στον ποταμό Ενιπέα, το Spitaki προσφέρει εξαιρετικής ποιότητας καφέ και γνήσιες «μαμαδίστικες» γεύσεις για να συνοδεύσετε το τσιπουράκι σας.
Πρόκειται για ένα όμορφα στημένο μαγαζί, με νεανική αίσθηση, μουσική εναρμονισμένη με το περιβάλλον και χαλαρή ατμόσφαιρα, όπως ακριβώς του πρέπει για να ξεφύγεις! Απολαύστε ποιοτικό καφέ, παγωμένες μπίρες ή τοπικά κρασιά και εύστοχες προτάσεις εδεσμάτων από το προσωπικό του.
Όλα τα πιάτα που σερβίρει είναι φτιαγμένα με μεράκι και χορταστικά, η εξυπηρέτηση του προσωπικού απίστευτα φιλική και οι τιμές του είναι λογικές σε σχέση με την ποιότητα που προσφέρει. Να δοκιμάσετε οπωσδήποτε τις φτερούγες Καζαμπλάνκα και την ποικιλία λουκάνικου, ενώ σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να φύγετε χωρίς να γευτείτε το σουφλέ του, που είναι – αλήθεια – μια σοκολατένια κόλαση!
Τα Σαββατόβραδα έχει, συνήθως, ζωντανή μουσική και το προτιμούν όλες οι ηλικίες. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να καθίσετε στο τραπεζάκι σας και να απολαύσετε όσα προσφέρει, παρέα με την πιο όμορφη θέα που θα βρείτε στο Λιτόχωρο.
Διεύθυνση: Φαράγγι Ενιπέα
Τ: 695 544 3823
3. Olympus Wines
Οινικό tasting room που λειτουργεί και ως μοντέρνο wine bar, αποτέλεσμα της συνεργασίας τριών οινοποιών, των Απόστολου Κούρτη, Σάκη Γραμματόση και Δημήτρη Παπαγιαννούλη.
Τα 20 κρασιά τους, μονοποικιλιακά και χαρμάνια, είναι διαθέσιμα για γευσιγνωσία. Εδώ, μπορείτε να γευτείτε ελληνικές (Μαλαγουζιά, Ασύρτικο, Ξινόμαυρο, Βιδιανό κ.ά.) και διεθνείς ποικιλίες (Chardonnay, Syrah, Cabarnet, Sauvignon και Merlot), μεγαλωμένες σε αμπελοτόπια που σκαρφαλώνουν στις πλαγιές του Ολύμπου (300μ. και πάνω).
Πρόκειται για το ίσως πιο ιδιαίτερο και με στυλ καφέ – μπαρ που θα συναντήσετε στην περιοχή, διαθέτει χαρακτήρα και βρίσκεται σε αρκετά κεντρικό σημείο του Λιτοχώρου. Θα βρείτε πολύ καλές τιμές φιάλης και νόστιμα πιάτα (παρότι μικρές ποσότητες, το μόνο παράπονο), όμορφη διακόσμηση, φιλικό και πολύ εξυπηρετικό προσωπικό.
Επιπλέον, στο Olympus Wine παρουσιάζεται κάθε μήνα και ένα έξτρα οινοποιείο, ενώ φιλοξενούνται μουσικά live και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις (εκθέσεις φωτογραφίας, ζωγραφικής κτλ.) που εναλλάσσονται τακτικά.
Διεύθυνση: 28ης Οκτωβρίου 2
Τ: 23520 21010
4. Avli Μεζεδοπωλείο & Bar
Απολαύστε τον καφέ, το ποτό ή την μπίρα σας σε ένα φιλόξενο περιβάλλον στο φαράγγι του Ενιπέα. Ένα σύγχρονο μεζεδοπωλείο – μπαρ, με παραμυθένια διακόσμηση, έντονα χρώματα, ζεστή ατμόσφαιρα και πλουραλιστική άποψη στα ποτά και τα cocktails του, στα πιάτα και τους μεζέδες του, υπόσχεται να σας ταξιδέψει σ’ ένα καινούργιο κόσμο γεύσεων και αισθήσεων.
Οι γεύσεις των πιάτων του για να συνοδεύσετε το πότο ή το κοκτέιλ (δοκιμάστε κάποιο από τα signature cocktails, είναι όλα τους ένα κι ένα) σας εναρμονίζονται απόλυτα με τα αρώματα και το μαγευτικό τοπίο που προσφέρει η αυλή του. H ποιότητα, η άμεση εξυπηρέτηση, οι προσιτές τιμές και οι μουσικές επιλογές δημιουργούν αυτήν την παρεΐστικη και ζέστη ατμόσφαιρα που μόνο η Avli προσφέρει.
Διεύθυνση: Φαράγγι Ενιπέα
Τ: 697 774 2405
Μετακίνηση από / προς το Λιτόχωρο
Το Λιτόχωρο απέχει 92χλμ. από τη Θεσσαλονίκη, 23χλμ. από την Κατερίνη και 65χλμ. από τη Λάρισα. Μεταβείτε στο Λιτόχωρο οδικώς μέσω της ΕΟ Θεσσαλονίκης- Αθηνών ως τον κόμβο Λιτόχωρου και κατόπιν στρίψτε προς την έξοδο για Όλυμπο – Λιτόχωρο.
