«ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ – ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2024 με την Thessaloniki Walking Tours»
Πυκνό, με νέες και παλαιότερες διαδρομές, καινοτόμες περιηγήσεις, διαλέξεις με συναρπαστικά θέματα, ημερήσιες πολιτιστικές εξορμήσεις στην Έδεσσα, το Δίον και τον Πλαταμώνα, την Πέλλα και τα Λευκάδια, ένα διήμερο στην Άρτα και το μαντείο της Δωδώνης, το αγαπημένο καθιερωμένο τριήμερο στους Δελφούς, το χειμερινό μας πρόγραμμα ολοκληρώνεται τον Απρίλιο με την πενθήμερη περιήγησή μας στο Μόναχο. Επίσης, έχουμε την τιμή να συμμετέχουμε στην περιηγητική παρουσίαση ενός πολύτιμου και ξεχωριστού έργου των ευρωπαϊκών γραμμάτων, του ποίηματος του Γιτσχάκ Κατσνέλσον «Το Άσμα του Σφαγιασμένου Εβραϊκού Λαού» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Loggia.
Αυτό είναι το νέο πρόγραμμα της Thessaloniki Walking Tours
Σάββατο 13 Ιανουαρίου
«Στα ίχνη των θεών της πόλης»
Από τον Ναό των Αγίων Αποστόλων έως τον Φραγκομαχαλά αναζητούμε τα ίχνη που άφησαν πίσω τους θρησκείες, δόγματα και μυστικιστικές σέκτες αλλά και των προσώπων που συνδέθηκαν μαζί τους.
Ένα αριστούργημα της παλαιολόγειας αναγέννησης, ένα παραμελημένο και παρεξηγημένο μνημείο που αποκαλύπτει πολλά, ένας χαμένος αρχαίος ναός, ένας μεσσίας που βρήκε χιλιάδες πρόθυμους να τον πιστέψουν, μια μυστική στοά χωμένη σε ένα στενό του ιστορικού κέντρου, η καθολική εκκλησία και ένα θεολογικό μυστικιστικό κίνημα από το οποίο ξεκίνησε μια κοινωνική εξέγερση είναι μερικοί από τους σταθμούς αυτής της πρωτότυπης διαδρομής που σκάβει βαθιά στο παρελθόν της πόλης συνδέοντας την ιστορία, την φιλοσοφία, την θεολογία, την τέχνη και τη μεταφυσική με τόπους, χώρους, σημεία και μνημεία στον αστικό ιστό.
(10:30 π.μ., με τον αρχαιολόγο και ξεναγό Τάσο Παπαδόπουλο)
Κυριακή 21 Ιανουαρίου
«Οι δρόμοι της φωτιάς»
Χαρτογραφούμε την διαδρομή που έκαναν οι φλόγες οι οποίες κατέκαψαν το ιστορικό κέντρο της πόλης το 1917 και παρακολουθούμε μέσα από τις στάχτες που άφησε πίσω της την ανάδυση της μοντέρνας Θεσσαλονίκης.
Με ξεναγό τον Τάσο Παπαδόπουλο περιηγούμαστε στην πυρίκαυστο αλλά και σε επιλεγμένα σημεία που για διάφορους λόγους γλύτωσαν από τις φλόγες και ανασύρουμε από την μνήμη ιστορίες που συνδέουν τις διαφορετικές κοινότητες της πόλης. Ο Εμπράρ, η επιτροπή και το σχέδιο της για την Θεσσαλονίκη αλλά και γωνιές όπου ακόμη μπορεί κανείς να διακρίνει τα ίχνη της μεγάλης πυρκαγιάς αποτελούν σταθμό σε αυτή τη διαδρομή.
(10:30 π.μ. με τον αρχαιολόγο και ξεναγό Τάσο Παπαδόπουλο)
Σάββατο 27 Ιανουαρίου
«Από το Σάραπι στον Άγιο Δημήτριο»
Μεταμόρφωση και μετάβαση από την αρχαία θρησκεία στον Χριστιανισμό. Ανάγνωση μέσα από μνημεία και μουσεία της πόλης.
Τον 4ο μεταχριστιανικό αιώνα μία τεράστια αλλαγή πρωτοφανούς σημασίας λαμβάνει χώρα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ο χριστιανισμός, μία μικρή καινούρια θρησκεία που είχε γεννηθεί τρεις αιώνες πριν στη ρωμαϊκή επαρχία της Ιουδαίας νομιμοποιείται για πρώτη φορά από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Κωνσταντίνο και μόλις δεκαετίες αργότερα γίνεται η επίσημη θρησκεία της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Η Θεσσαλονίκη ως μία από τις σπουδαιότερες πόλεις της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας τότε αποτελεί σημαντικό θέατρο των εξελίξεων. Οι αρχαίοι θεοί »πεθαίνουν» και χάνονται στη λήθη. Ή μήπως όχι; Οι σαρωτικές αλλαγές που επέρχονται από τα σπουδαία και σημαντικά ως την καθημερινότητα των ανθρώπων αλλά και τα »δάνεια» του παλιού κόσμου στο νέο μελετώνται μέσα από μνημεία και μουσεία της πόλης.
(09:00 π.μ., με τον ιστορικό και ξεναγό Δημήτρη Σαρμανιώτη)
Κυριακή 28 Ιανουαρίου
«Ο Μεσσίας της Θεσσαλονίκης»
Υπήρξε ένα από τα πλέον αινιγματικά πρόσωπα της ιστορίας. Γεννημένος στη Σμύρνη, λόγιος και χαρισματικός είναι εκείνο το πρόσωπο που ισχυρίστηκε το αδιανόητο: ότι είναι ο Μεσσίας. Στο πέρασμά του τον ακολουθούν εκατοντάδες πιστοί, όμως πουθενά δεν είχε μεγαλύτερη απήχηση από τη Θεσσαλονίκη, η οποία βρίσκονταν στα μέσα του 17ου αιώνα σε χιλιαστική παραζάλη. Ο Τάσος Παπαδόπουλος μελετώντας τις πηγές και τα κείμενα που αναφέρονται σε αυτόν, ακολουθεί τα ίχνη του στη πόλη και επιχειρεί να κατανοήσει καλύτερα την προσωπικότητα του Σαμπετάι Σεβή, του «Μεσσία της Θεσσαλονίκης», ο οποίος υπήρξε και ιδρυτής μιας από τις πλέον παράδοξες θρησκευτικές κοινότητες της ανατολικής Μεσογείου, τους ντονμέδες, που άφησαν έντονο αποτύπωμα στην πόλη.
(10:30 π.μ., με τον αρχαιολόγο και ξεναγό Τάσο Παπαδόπουλο)
Κυριακή 4 Φεβρουαρίου
«Στο βασίλειο των Μακεδόνων»
Ημερήσια περιήγηση στην Πέλλα και τα Λευκάδια
Μια συναρπαστική περιήγηση στον αρχαιολογικό χώρο και το μουσείο της Πέλλας και τους Μακεδονικούς Τάφους στα Λευκάδια. Προσεγγίζουμε το βασίλειο των Μακεδόνων και επιχειρούμε να γνωρίζουμε καλύτερα μια εποχή καθοριστική για την εξέλιξη του αρχαίου κόσμου. Με ξεναγό τον Τάσο Παπαδόπουλο επισκεπτόμαστε τους Μακεδονικούς Τάφους στα Λευκάδια επιχειρώντας μια κατάβαση στον τρόπο που οι αρχαίοι Μακεδόνες αντιλαμβάνονταν τη μεταθανάτια ζωή. Ο Τάφος της Κρίσεως και ο Τάφος των Ανθεμίων με τις μοναδικές τοιχογραφίες που διασώζουν μας φέρνουν σε επαφή με τη σχεδόν χαμένη τέχνη της αρχαίας ελληνικής ζωγραφικής και τα επιτεύγματα της. Επισκεπτόμαστε την Αρχαία Πέλλα και το Μουσείο της, τον τόπο από όπου ξεκίνησαν όλα. Εκεί συναντάμε το Φίλιππο, τον Αλέξανδρο, τον Αρχέλαο και τον Ευριπίδη και μιλάμε για την εκστρατεία που άλλαξε για πάντα το πρόσωπο της ιστορίας και για έναν βασιλιά που ξεκίνησε θνητός και λατρεύτηκε ως Θεός στα πέρατα κόσμου.
(08:30 π.μ. με τον αρχαιολόγο και ξεναγό Τάσο Παπαδόπουλο)
Σάββατο 10 Φεβρουαρίου
«Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης: μια αναδρομή στην ιστορία του και τα πρόσωπα που την καθόρισαν»
Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης αποτελεί ένα μεγάλο ορόσημο για την ιστορία της πόλης κατά τον ταραχώδη 20ο αιώνα, με πλούσια κληρονομιά που εκτείνεται μέχρι τις μέρες μας. Η ίδρυση του, το 1925, σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας εποχής για την Θεσσαλονίκη. Μέσα από την περιπλάνηση στον πανεπιστημιακό χώρο, αναδεικνύουμε ιστορίες και πρόσωπα που άφησαν ανεξίτηλα σημάδια στη πολιτιστική ταυτότητα της πόλης. Σπουδαίοι καθηγητές αλλά και φοιτητές-ήρωες, πράξεις αντίστασης και αμφισβήτησης απέναντι σε κατακτητές και φασιστικά καθεστώτα και μια τεράστια συνεισφορά στον επιστημονικό και πολιτιστικό χώρο είναι μερικές μόνο από τις πτυχές που θα εξετάσουμε μέσα από την περιήγησή μας σ’ ένα σημείο που χτυπάει έντονα η καρδιά της πόλης και των ανθρώπων της.
(10:30 π.μ., με τους ιστορικούς Γιώργο Κατσιά και Θοδωρή Καραμάτσογλου)
Κυριακή 11 Φεβρουαρίου
«Ποιος δημιούργησε τους Κήπους του Πασά;»
Μέσα από την έρευνα του Τάσου Παπαδόπουλου και με την καθοριστική συμβολή του Καθηγητή Γεωλογίας του ΑΠΘ, Βασίλη Μέλφου, η Thessaloniki Walking Tours αποκαλύπτει τον δημιουργό των Κήπων του Πασά, απαντώντας σε ένα ερώτημα που απασχόλησε αρκετά τη νεότερη ιστοριογραφία της Θεσσαλονίκης.
Πέρα από την αχλή του θρύλου που εδώ και δεκαετίες το περιβάλλει, το σημαντικό μνημείο της Belle Epoque αποκτά πλέον μία νέα υπόσταση, καθώς μέσα από την ιστορία του δημιουργού του, ανασυστήνεται μια ολόκληρη πόλη, η οποία έχει οριστικά και αμετάκλητα χαθεί. Οι Κήποι του Πασά έχουν πλέον υπογραφή και αυτό αποτελεί μόνο την αρχή για την απόδοση μιας σειράς σημαντικών μνημείων στον άγνωστο έως τώρα δημιουργό τους.
(10:30 π.μ., με τους Τάσο Παπαδόπουλο και Βασίλη Μέλφο)
Παρασκευή 16 Φεβρουαρίου
Περιηγητική παρουσίαση του ποιήματος του Γιτσχάκ Κατσνέλσον «Το Άσμα του Σφαγιασμένου Εβραϊκού Λαού»
Πρόκειται για το σημαντικότερο επικό ποίημα που γράφτηκε στην περίοδο της θανάτωσης των Εβραίων της Ευρώπης. Η σύνθεσή του ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 1943 και ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 1944. Λίγους μήνες αργότερα ο Γιτσχάκ Κατσνέλσον θα μεταφερθεί με τον γιο του στο Άουσβιτς ακολουθώντας τη μοίρα του λαού του κατά τα χρόνια του ναζισμού. Νωρίτερα είχαν θανατωθεί η σύζυγός του και οι δύο μικρότεροι γιοι του. Οι χειρόγραφες μεταγραφές του ποιήματος διασώθηκαν με τρόπο μυθιστορηματικό, σε μπουκάλια θαμμένα στο πάρκο της πόλης Βιττέλ ή στο χερούλι μιας βαλίτσας. Το έργο, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Loggia σε μετάφραση του Κώστα Βραχνού, όπως και η συγκλονιστική ζωή του ποιητή παρουσιάζονται για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια περιήγησης σε τόπους μνήμης και μαρτυρίου των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.
Συμπαραγωγή: εκδόσεις Loggia, Βιβλιοπωλείο Μυθιστορία, Thessaloniki Walking Tours
Ξεναγός: Τάσος Παπαδόπουλος
Για το βιβλίο μιλούν οι Γιώργος Αντωνίου, Εύη Καρκίτη, Μίλτος Πολυβίου και ο εκδότης Νίκος Κουφάκης.
Μετά το πέρας της περιήγησης -για την οποία θα χρησιμοποιηθεί και λεωφορείο- θα ακολουθήσει συζήτηση στο Βιβλιοπωλείο Μυθιστορία.
(οι κρατήσεις για την εκδήλωση δεν έχουν ακόμη ανοίξει)
Κυριακή 18 Φεβρουαρίου
«Στην πόλη του Νερού»
Ημερήσια περιήγηση στην Έδεσσα
Χτισμένη πάνω σε έναν ψηλό βράχο που επιβλέπει μια εύφορη πεδιάδα, δεσπόζει από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας η πόλη των νερών, η Έδεσσα. Σημαντική πόλη του μακεδονικού βασιλείου, βασικός σταθμός της αρχαίας Εγνατίας οδού, η Έδεσσα αποτελεί έναν προορισμό που συμπυκνώνει πολλά και διαφορετικά αφηγήματα. Επισκεπτόμαστε τον αρχαιολογικό χώρο του Λόγγου, όπου εξερευνούμε την αρχαία Έδεσσα, αλλά συζητάμε και για την ομώνυμη πόλη που ίδρυσε ο Σέλευκος χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά στη σημερινή νοτιανατολική Τουρκία. Ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα παράδοξο τροχαίο ατύχημα που έλαβε χώρα στην αρχαία Εγνατία και το πως αυτό αποτυπώθηκε στην τέχνη. Στην πόλη της Έδεσσας επισκεπτόμαστε το πιο σημαντικό βυζαντινό μνημείο της περιοχής, την Παλιά Μητρόπολη, η οποία αποκαταστάθηκε πρόσφατα από την αρχαιολογική υπηρεσία. Στο Βαρόσι συναντάμε εντυπωσιακά δείγματα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, ενώ ταυτόχρονα αναζητούμε τα ίχνη που άφησε στην πόλη η Στρατιά της Ανατολής κατά τον Α΄ Π.Π., καθώς και τις φρικαλεότητες που διέπραξαν στην περιοχή οι Ναζί κατά τον Β΄ Π.Π. Στους μοναδικούς καταρράκτες της πόλης μιλάμε για τη βιομηχανική ανάπτυξη που γνώρισε η Έδεσσα, καθώς και για την αποβιομηχανοποίηση και τη συνεπακόλουθη οικονομική παρακμή που αυτή προξένησε. Στον ιστορικό σιδηροδρομικό σταθμό συναντάμε έναν από τους πιο σημαντικούς λογοτέχνες της εποχής μας, τον Εδεσσαίο Μάρκο Μέσκο και συνδεόμαστε βαθύτερα με το πολυδιάστατο έργο που άφησε πίσω του. Η αρχαιολογία, η ιστορία και η λογοτεχνία αποτελούν τους βασικούς άξονες με τους οποίους θα προσεγγίσουμε την πόλη του νερού κατά την ημερήσια πολιτιστική μας εξόρμηση, προσπαθώντας πάντα να συνδεθούμε με το Πνεύμα του Τόπου της Έδεσσας.
(08:30 π.μ., με τον αρχαιολόγο και ξεναγό Τάσο Παπαδόπουλο και τη σύμπραξη της Εύης Καρκίτη)
24 και 25 Φεβρουαρίου
«Του Γιοφυριού, του Μαντείου και του Δεσποτάτου»
Ταξιδεύουμε στην Άρτα με τον Τάσο Παπαδόπουλο και την σύμπραξη της Εύης Καρκίτη
«Α δε στοιχειώσετε άνθρωπο, γιοφύρι δε στεριώνει∙ Και μη στοιχειώσετε ορφανό, μη ξένο, μη διαβάτη, παρά του πρωτομάστορα την όμορφη γυναίκα…» Του γεφυριού της Άρτας, Παραλογή
Ο αέναος ρους του Άραχθου μεταφέρει τις χαμένες μνήμες μιας πόλης που ενσωματώνει μερικά από τα πιο πλούσια αφηγήματα στη μακραίωνη ιστορία της, της ανεξερεύνητης Άρτας. Η αρχαία Αμβρακία και ο βασιλιάς Πύρρος, οι βυζαντινοί Δεσπότες της Ηπείρου και οι σχέσεις τους με την καθολική Δύση κατά τον ταραγμένο από την Δ΄ Σταυροφορία 13ο αιώνα, οι Οθωμανοί και ο Αλή Πασάς, η άλλοτε κραταιά εβραϊκή κοινότητα, αποτελούν μερικές μόνο από τις ιστορικές πτυχές αυτής της παλίμψηστης πόλης. Επισκεπτόμαστε το πιο σημαντικό βυζαντινό μνημείο της Ηπείρου, την Παρηγορήτισσα, όπου κάτω από το αυστηρό βλέμμα του Παντοκράτορα συζητάμε για τις σχέσεις της ορθόδοξης ανατολής με την καθολική δύση, αναλύοντας τα εξαιρετικά ψηφιδωτά, την ιδιότυπη αρχιτεκτονική και τα μοναδικά δυτικότροπα γλυπτά του ναού. Επισκεπτόμαστε τον αριστουργηματικό τάφο της κόρης του σεβαστοκράτορα Ιωάννη Πετραλείφα και συζύγου του δεσπότη Μιχαήλ Β΄ Κομνηνού Δούκα, της Θεοδώρας, που έμελλε να γίνει αγία και να αποκτήσει τη δική της εκκλησία, ενώ στο κοντινό χωριό της Βλαχέρνας επισκεπτόμαστε την ομώνυμη βυζαντινή εκκλησία. Το απόγευμα μας βρίσκει στον Άραχθο, στο πιο πολυθρύλητο γεφύρι της Ελλάδας, όπου ανάμεσα στον παφλασμό του ποταμού, όπου ενίοτε ακούγονται ίσως ακόμα οι οιμωγές και οι κατάρες της γυναίκας του πρωτομάστορα, εξερευνούμε τις πρακτικές των εντοιχισμών και τις ανθρωποθυσίες, όπως αυτές αποτυπώθηκαν σε δημοτικά τραγούδια και παραλογές, ενώ η συζήτηση συνεχίζεται μετά το δείπνο στο ξενοδοχείο μας με μια χαρτογράφηση των αναφορών και των επιρροών του λαϊκού φαντασιακού αποτυπώματος στα έργα νεότερων Ελλήνων λογοτεχνών και όχι μόνο. Στο αρχαιότερο μαντείο του ελληνικού κόσμου, στη Δωδώνη, συναντάμε τους ανιπτόποδες ιερείς του και προσεγγίζουμε την ιδιαίτερη διαδικασία της χρησμοδοσίας που λάμβανε χώρα γύρω από την ιερή δρυ του Διός. Χαμένα αναθήματα, πουλιά που μίλησαν με ανθρώπινη λαλιά, ένα αρχαίο θέατρο και μαντικά ελάσματα αποτελούν μερικά από τα ζητήματα που θα μας απασχολήσουν σε αυτόν τον άγριο και πανέμορφο τόπο. Με ξεναγό τον Τάσο Παπαδόπουλο και την σύμπραξη της Εύης Καρκίτη, κινούμαστε ανάμεσα στους δεσπότες της Ηπείρου και σε σταυροφόρους, μυστηριώδη δένδρα και πουλιά που μιλούν με ανθρώπινη φωνή, βυζαντινές εκκλησίες με μοναδικά ψηφιδωτά και μεσαιωνικά ταφικά μνημεία, γεφύρια που έπρεπε να στοιχειώσουν για να χτιστούν, έναν βασιλιά που πέθανε από μια κεραμίδα και εξερευνούμε το μαντείο των ήχων, σε ένα πολιτιστικό ταξίδι όπου το μεγαλειώδες εμπλέκεται με το παράδοξο και το οικείο με το ανοίκειο με φόντο το μοναδικό ηπειρώτικο τοπίο.
(υπάρχουν διαθέσιμα δωμάτια)
Σάββατο 2 Μαρτίου
«Από το αρχαίο Δίον έως το Κάστρο του Πλαταμώνα»
Ταξιδεύουμε Δίον, Πλαταμώνα, Παλαιό Παντελεήμονα
Κάτω από τη σκιά του δεσποτικού Όλυμπου, ανάμεσα σε κελαρυστά ρυάκια και πλατύφυλλα δέντρα, κείτονται τα ερείπια της αρχαίας πόλης του Δίου. Οι αρχαίοι Μακεδόνες δεν θα μπορούσαν να βρουν ιδανικότερο τόπο για να ιδρύσουν την Ιερή τους Πόλη. Υπό την υψηλή εποπτεία του Δία, συναντάμε τον Ορφέα και τη Δήμητρα, τον Ασκληπιό και την οικογένεια του, τον Αλέξανδρο και τον Βεσπασιανό, σε έναν μαγικό τόπο σπάνιου φυσικού κάλλους, όπου το λυκόφως του αρχαίου κόσμου διαδέχθηκε η αυγή του πρώιμου Χριστιανισμού και η λατρεία του Χριστού συνυπήρξε με αυτή της Ίσιδας. Το Κάστρο του Πλαταμώνα, το μνημειακό τοπόσημο της Πιερίας, έχει πλέον χαθεί από το οπτικό πεδίο των ταξιδευτών που ανεβοκατεβαίνουν την Εθνική, όμως έχει πολλές ιστορίες να διηγηθεί. Βυζαντινοί και σταυροφόροι, ναζί εισβολείς και αμυνόμενοι σύμμαχοι, ο Βονιφάτιος Μομφερατικός και ο Θεόδωρος Τετραγωνίτης καθώς και ο αρχιλήσταρχος του Ολύμπου Φώτης Γιαγκούλας, ο οποίος επέβαλε στην περιοχή το δίκαιο της Παρδάλας, αποτελούν μερικές από αυτές. Η μέρα ολοκληρώνεται με φαγητό ή καφέ και ξεκούραση στον παραδοσιακό οικισμό του Παλαιού Παντελεήμονα.
(08:30 π.μ, τον αρχαιολόγο και ξεναγό Τάσο Παπαδόπουλο)
Κυριακή 3 Μαρτίου
«Το ρεμπέτικο στην Θεσσαλονίκη»
Οι δερβίσηδες, οι πρόσφυγες, η μπάρα, οι μαχαλόμαγκες, η «χλίψη» στο καπέλο, οι τεκέδες, το Γεντί Κουλέ και πάνω από όλα η μουσική.
Οι μέρες που πέρασε στην Θεσσαλονίκη ο Βαμβακάρης, ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο Κατσαρός και οι απίστευτες εμπειρίες του στον κόσμο, τα στέκια στην πόλη και οι περιπέτειες των ανθρώπων όπως αποτυπώθηκαν σε στίχους βρίσκονται στο κέντρο της πλούσιας αφήγησης. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής μας συνδέουμε σημεία, στενά στην Άνω Πόλη, πλατείες, φυλακές ακόμη και έναν τάφο στην Ευαγγελίστρια και ζωντανεύουμε την συναρπαστική σχέση της πόλης με το ρεμπέτικο τραγούδι.
Από το Γεντί Κουλέ μέχρι τον μοναδικό μιναρέ της πόλης στη Ροτόντα περπατάμε ακούγοντας τις ιστορίες που κρύβονται πίσω από τα τραγούδια που γράφτηκαν για την Θεσσαλονίκη, για τα τραγούδια που γράφτηκαν στην Θεσσαλονίκη, για τις συνθήκες, τους έρωτες, τις συνήθειες που σχετίζονται μαζί τους.
(10:30 π.μ. με τον αρχαιολόγο και ξεναγό Τάσο Παπαδόπουλο)
6 και 13 Μαρτίου
«Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη»
Δύο διαλέξεις για την Γαλλική Επανάσταση και την Ναπολεόντεια Ευρώπη με τον ιστορικό Θοδωρή Καραμάτσογλου
Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε πως η σύγχρονη Ευρώπη γεννήθηκε μέσα από τον πολιτικό και κοινωνικό κατακλυσμό που ονομάζεται Γαλλική Επανάσταση. Οι πνευματικοί καρποί του Διαφωτισμού και η οργή της λεγόμενης Τρίτης Τάξης για την ανεξέλεγκτη φορολογία, την πείνα και τον αποκλεισμό από τα κοινά θα οδηγήσουν σε γεγονότα που κανένας δε μπορούσε να διανοηθεί μέχρι εκείνη την στιγμή ότι μπορούσαν να συμβούν όπως η εγκαθίδρυση δημοκρατίας και η εκτέλεση ενός απόλυτου μονάρχη που θα προκαλέσει τρόμο στις ευρωπαϊκές αυλές. Μέσα από τα δραματικά γεγονότα της επανάστασης, θα περιηγηθούμε στα αίτια, τις κοινωνικές ζυμώσεις, την εποχή του Τρόμου και το Διευθυντήριο μέχρι την ανακήρυξη ενός Κορσικανού αξιωματικού σε αυτοκράτορα της Γαλλίας και την πτώση του στο Βατερλό. Θα αναζητήσουμε επίσης τον αντίκτυπο της επανάστασης στο πνεύμα και τις τέχνες της Ευρώπης καθώς και την διαχρονική ερμηνεία της μέχρι τις μέρες μας.
(19:00, Βιβλιοπωλείο «Μυθιστορία»)
Σάββατο 9 Μαρτίου
«Η Δ΄ Σταυροφορία και η έλευση των Δυτικών»
Η ιστορία των ανθρώπινων πολιτισμών βρίθει από μεγάλες λεηλασίες και καταστροφές, λίγες όμως μπορούν να συγκριθούν με την αγριότητα και την βαρβαρότητα της άλωσης της Κωνσταντινούπολης, το 1204. Οι υποτιθέμενοι στρατιώτες του Χριστού, τυφλωμένοι από απληστία και μισαλλοδοξία, κατέστρεψαν την μεγαλύτερη και πλουσιότερη πόλη του Μεσαίωνα, ένα πραγματικό λίκνο της Χριστιανικής Ευρώπης και αφάνισαν, σχεδόν, οτιδήποτε όμορφο και θαυμαστό έπεσε στα χέρια τους. Μέσα από την αστική περιπλάνηση, ακολουθούμε τα δραματικά γεγονότα που οδήγησαν σ’ αυτήν την πολιτιστική τραγωδία και διατρέχουμε μαρτυρίες σχετικά με τα χιλιάδες έργα τέχνης που καταστράφηκαν ή κλάπηκαν για να κοσμούν την Δυτική Ευρώπη. Παράλληλα, «ταξιδεύουμε» στον λατινοκρατούμενο ελλαδικό χώρο και, ειδικότερα, στο βραχύβιο και «ξεχασμένο» Βασίλειο της Θεσσαλονίκης όπου ιππότες, δεσποσύνες και τροβαδούροι συνθέτουν ένα αξιομνημόνευτο και άγνωστο εν πολλοίς παρελθόν.
(10.30 π.μ. με τους ιστορικούς Γιώργο Κατσιά, Θοδωρή Καραμάτσογλου και Δημήτρη Σαρμανιώτη)
Πέμπτη 21 Μαρτίου
«Χαμένοι στην Άνω Πόλη», μια flânerie
Ανακαλύπτουμε μιαν άγνωστη και συναρπαστική Άνω Πόλη μέσα από μια σειρά οικείων συναντήσεων στο φως του δειλινού σε μια διαδρομή με έντονο το στοιχείο της αστικής εξερεύνησης. Ξεκινώντας από το ερεβώδες Γεντί Κουλέ, κινούμαστε στον χώρο και τον χρόνο της σχεδόν μυστικιστικής ατμόσφαιρας της Άνω Πόλης, με σκοπό να συνομιλήσουμε υπαινικτικά με ανθρώπους, τόπους και μνημεία. Κάθε στάση της διαδρομής αποτελεί αφορμή για μια ιδιαίτερη συνάντηση: Έρωτας, θάνατος, προσφυγιά, παραμυθία, μαύρη γη και ξενιτιά αποτελούν μερικές μόνο από τις ψηφίδες μιας πολιτιστικής περιπλάνησης με έντονα τα χαρακτηριστικά μιας flâneurie. Οι ιστορίες των ανθρώπων που ολίσθησαν μέσα στο χάσμα της λήθης επανέρχονται στο φως, προτρέποντας μας να δούμε γωνιές και όψεις της πόλης με μια λοξή ματιά, σε μια προσπάθεια να συνδεθούμε με το genius loci της αινιγματικής «Μητέρας Θεσσαλονίκης».
(17:00, με τον αρχαιολόγο και ξεναγό Τάσο Παπαδόπουλο).
23, 24, 25 Μαρτίου
«Ταξίδι στο κέντρο της γης»
Ταξιδεύουμε στους Δελφούς με τον Τάσο Παπαδόπουλο και τη σύμπραξη της Εύης Καρκίτη
Περπατάμε στη λεπτή γραμμή που χωρίζει τον μύθο από την πραγματικότητα, τον θρύλο από την ιστορία και επιχειρούμε μια μύηση στο φαντασιακό του αρχαίου ανθρώπου. Τοποθετημένος στις απόκρημνες Φαιδριάδες και στις υπώρειες του Παρνασσού, ο μυστηριακός χώρος των Δελφών, ο ομφαλός του κόσμου, εκφράζει το αρχέγονο και το λογικό, τη διπλή υπόσταση της ανθρώπινης φύσης. Η περιήγησή μας στον αρχαιολογικό χώρο αλλά και το μουσείο είναι η αφορμή για μια σειρά σπουδαίων συναντήσεων. Απόλλωνας και Διόνυσος, Άγγελος Σικελιανός, Σίβυλλα και Σφίγγα, Αντίνοος αλλά και ο σχεδιαστής ΜαριάνοΦορτούνι τροφοδοτούν με τις ιστορίες τους τις αφηγήσεις μας μέχρι να συναντήσουμε τα πιο ωραία και μελαγχολικά μάτια του αρχαίου κόσμου, τα μάτια του Ηνίοχου, που μας κοιτούν μέσα από τους αιώνες.
Στον Όσιο Λουκά ανιχνεύουμε τη χαμένη λάμψη του Βυζαντίου μέσα από τα μοναδικά ψηφιδωτά της μεσοβυζαντινής περιόδου, τα οποία διατηρούνται σε άριστη κατάσταση. Ένας χαρισματικός μοναχός, που είχε το χάρισμα της προφητείας και έγινε όσιος αμέσως μετά το θάνατο του, έδωσε αφορμή για να οικοδομηθεί ο μοναδικός για την ιστορία της βυζαντινής τέχνης και αρχιτεκτονικής ναός.
Στη μεσαιωνική Ναύπακτο συναντάμε ένα συγγραφέα που με το έργο του άλλαξε την πορεία της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Τραυματίας στη ναυμαχία του Λεπάντο το 1571, ο Μιγκέλ Θερβάντες, θα εμπνεύσει εκατομμύρια αναγνωστών ανά τους αιώνες με κεντρικό χαρακτήρα μια λιπόσαρκη, μελαγχολική αλλά και ηρωική μορφή, τον Δον Κιχώτη.
Τέλος βουτάμε βαθιά στα πιο σκοτεινά νερά της πρόσφατης ιστορίας και επισκεπτόμαστε την πόλη του Διστόμου όπου εκεί θα έχουμε την ευκαιρία να ξεναγηθούμε από την ιστορικό Αμαλία Παπαιωάννου.
Σάββατο 30 Μαρτίου
«Οι αγορές της Θεσσαλονίκης»
Μέσα στο σύνθετο τοπίο της πολυπολιτισμικής Θεσσαλονίκης οι αγορές ήταν πάντα κάτι περισσότερο από κομμάτι μιας οικονομικής αστικής δραστηριότητας. Ήταν τα σημεία εκείνα όπου διασταυρώνονταν αντιλήψεις, θρησκευτικές πεποιθήσεις, κοινωνικές τάξεις, άνθρωποι με διαφορετικές πολιτισμικές καταβολές ακόμη και με διαφορετικές γαστρονομικές αρχές και προτιμήσεις. Μερικές από αυτές τις αγορές χάθηκαν στο χρόνο, άλλες εξακολουθούν να λειτουργούν ως σήμερα, κάποιες από αυτές ανοιχτές, άλλες σκεπαστές, όλες έχουν τη δική τους διαδρομή στην ιστορία και συνθέτουν με το δικό τους τρόπο ένα ακόμη αφήγημα για την Θεσσαλονίκη.
Με ξεναγό μας τον Δημήτρη Σαρμανιώτη επιχειρούμε να διερευνήσουμε τις διαστάσεις της έννοιας της αγοράς διαχρονικά, τις συγκλίσεις και τις αποκλείσεις των διαφορετικών κοινοτήτων στις αγορές της Θεσσαλονίκης και ακολουθώντας ορατά και αόρατα ίχνη να αφηγηθούμε την ιστορία τους αναζητώντας τα νήματα εκείνα που συνδέουν το χθες με το σήμερα.
(10:30 π.μ., με τον ιστορικό και ξεναγό Δημήτρη Σαρμανιώτη)
Κυριακή 31 Μαρτίου
«Στον Παράδεισο του Τζέκη Άμποτ»
Μια περιήγηση στο δάσος του ΔΕΛΑΣΑΛ στο Ρετζίκι με τον αναπληρωτή καθηγητή Γεωλογίας Βασίλη Μέλφο.
Ανασύρουμε μνήμες της πόλης και αφηγούμαστε μυστικές ιστορίες ακολουθώντας τα ίχνη τους σε ένα τοπίο μοναδικού φυσικού κάλλους. Μονοπάτια, υπεραιωνόβια δέντρα, λουλούδια όλων των χρωμάτων συνθέτουν ένα τόπο ήσυχο και γοητευτικό που έχει όμως πολλά να αφηγηθεί.
Ο Βασίλης Μέλφος μοιράζεται μαζί μας ιστορίες από την ζωή των Freres, την επεισοδιακή επίσκεψη του Σουλτάνου, ανασύρει τη μνήμη μιας θρυλικής οικογένειας, εκείνης των Άμποτ και μας συνδέει με έναν μυστικό παράδεισο. (10:30 π.μ.)
Τετάρτη 3 Απριλίου
«Ο Αριστοτέλης στον Οίκο της Σοφίας»
Διάλεξη για την χρυσή εποχή των Αράβων και το αρχαίο ελληνικό πνεύμα στον μεσαιωνικό ισλαμικό κόσμο.
Η αραβική άνθηση των επιστημών και των τεχνών αποτελεί ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον και συχνά παραγκωνισμένο κεφάλαιο του μεσαιωνικού κόσμου γενικότερα. Μια εποχή επιστημόνων και φιλοσόφων που αποδείχθηκε ιδιαίτερα γόνιμη για τις ανθρωπιστικές και κυρίως τις φυσικές επιστήμες με εφευρέσεις και καινοτομίες που θα επηρεάσουν βαθύτατα την Δύση σε πολλά γνωστικά πεδία. Ανάμεσα σ’ αυτά, δεν θα μπορούσε να λείπει και ένα τεράστιο μεταφραστικό έργο αρχαίων ελληνικών, και όχι μόνο, έργων αλλά και η ίδρυση του περίφημου Οίκου της Σοφίας, μιας τεράστιας βιβλιοθήκης στη Βαγδάτη, όπου ανάμεσα σε χιλιάδες χειρόγραφα έχει την τιμητική της η αριστοτελική σκέψη που σχολιάζεται και μελετάται εκτενέστατα. Μέσα από την αφηγηματική μας περιπλάνηση, θα ακολουθήσουμε πολυμαθείς Άραβες λογίους και επιστήμονες καθώς και το πολιτιστικό τους έργο, κατανοώντας ίσως την αξία που είχε για την ανθρώπινη σκέψη αυτό το πολύ σημαντικό πνευματικό κίνημα.
(19:00,Βιβλιοπωλείο «Μυθιστορία»)
12-16 Απριλίου
«Αόρατες Πόλεις: Μόναχο»
Ταξιδεύουμε στο Μόναχο με τον Τάσο Παπαδόπουλο και την σύμπραξη της Εύης Καρκίτη
Μια Αθήνα στον ποταμό Ίζαρ…
Αυτό οραματίστηκε για την πόλη του ο Λουδοβίκος Α΄ της Βαυαρίας και φαίνεται ότι τελικά το πέτυχε. Μια πόλη βόρεια των Άλπεων στην οποία το πνεύμα θα πορεύονταν χέρι-χέρι με την τέχνη, μια νεοκλασική κοσμόπολη εμπνευσμένη από τα ιδανικά της Αθήνας και της Ρώμης, ένα εργαστήρι τέχνης και αρχιτεκτονικής που συγκέντρωσε μερικά από τα καλύτερα μυαλά του καιρού του.
Από τα μνημειακά Προπύλαια έως την Παλαιά Πινακοθήκη και από τον Μονόπτερο ναό του Aγγλικού Kήπου μέχρι την περίφημη Γλυπτοθήκη, το Μόναχο διεκδίκησε εύγλωττα τον τίτλο της ευρωπαϊκής πρωτεύουσας του νεοκλασικισμού.
Οι συνδετικοί κρίκοι ανάμεσα στο Μόναχο και το νεότευκτο Βασίλειο των Ελλήνων είναι πολλοί. Οι σπουδές των πιο σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών του 19ου αι. στην βαυαρική Ακαδημία επιβεβαιώνουν με τον πιο απτό τρόπο αυτόν τον πάντα επίκαιρο διάλογο μεταξύ του γερμανικού βορρά και του ελληνικού νότου. Ο πρώτος βασιλιάς της Ελλάδας, ο Όθων, αναπαύεται φορώντας τη φουστανέλα του στην κρύπτη της Theatinerkirche στην καρδιά της πόλης του Μονάχου.
Στην Παλιά Πινακοθήκη θα έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε από κοντά έργα των πιο σημαντικών δημιουργών της ευρωπαϊκής τέχνης. Μποτιτσέλι, Ντίρερ, Ραφαήλ, Γκρίνεβαλντ, Μπρέγκελ, Τισιανός, Ρούμπενς, καθώς και ο μοναδικός Λεονάρντο ντα Βίντσι που βρίσκεται σε γερμανικό έδαφος αποτελούν μερικούς μόνο από τους σταθμούς μας στο συναρπαστικό αυτό ταξίδι στην ιστορία της παγκόσμιας τέχνης. Στη ανακαινισμένη γλυπτοθήκη έχουμε τη δυνατότητα να στοχαστούμε μπροστά σε μερικά από τα πιο σπουδαία έργα του ελληνικού πολιτισμού, με σημαντικότερα τα εναέτια γλυπτά από τον ναό της Αφαίας στην Αίγινα. Στην ιδιαίτερη βίλα του Φραντς φον Στουκ γνωρίζουμε έναν παράδοξο Γερμανό συμβολιστή και θαυμάζουμε από κοντά μερικά από τα αριστουργήματα του.
Το Μόναχο όμως είναι διάσπαρτο και από τις σκοτεινές μνήμες που συνδέονται με τη γέννηση του κτήνους του ναζισμού. Μερικές γωνιές του θα ζωγραφίσει ένας άσημος αυστριακός καλλιτέχνης, δεκανέας του Μεγάλου Πολέμου, ο οποίος μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας θα περιφέρεται ψάχνοντας ένα ρόλο στις μεγάλες μπυραρίες της πόλης. Ο άνθρωπος αυτός θα ξεκινήσει την πολιτική του δράση εκεί με ένα αποτυχημένο πραξικόπημα και λίγο αργότερα ως καγκελάριος της Γερμανίας θα αιματοκυλήσει τον κόσμο οδηγώντας στον αφανισμό εκατομμύρια ψυχές.
Για τον Χίτλερ το Μόναχο ήταν η Ιερά Πόλη του Ναζισμού και η Πρωτεύουσα του κινήματος του. Ήταν η πόλη που τον ανάθρεψε και του έδωσε απλόχερα χώρο για να γεννηθεί το τέρας που δημιούργησε.
Εκτός όμως από τις διαδρομές του ναζισμού θα διερευνήσουμε και τις διαδρομές της Αντίστασης, όπως αυτές ορίστηκαν από μια ομάδα νέων παιδιών που ύψωσαν το ανάστημα τους και την πράξη τους αυτή πλήρωσαν κυριολεκτικά με το κεφάλι τους. Το Λευκό Ρόδο και οι περίφημες προκηρύξεις τους θα αποτελέσουν έναν σημαντικό σταθμό της περιήγησης μας.
Λίγα χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο του Μονάχου βρίσκεται το μέρος που για πρώτη φορά γράφτηκε στις σιδερένιες πύλες του το απάνθρωπο σύνθημα Arbeit Macht Frei. Το διαβόητο Νταχάου, ο τόπος μαρτυρίου χιλιάδων ανθρώπων, το στρατόπεδο συγκέντρωσης που λειτούργησε σαν μοντέλο για όλα τα υπόλοιπα, το εγκληματικό εργαστήριο στο οποίο εκπαιδεύθηκαν οι διοικητές του Άουσβιτς, θα αποτελέσει ακόμα μία στάση στη διαδρομή μας.
Την τελευταία μέρα του ταξιδιού μας ταξιδεύουμε στη Βαυαρία για να φτάσουμε 150 χλμ. βόρεια του Μονάχου στη θρυλική Βαλχάλα, τον γερμανικό «Παρθενώνα» πάνω στον Δούναβη, ένα μοναδικό νεοκλασικό μνημείο που δημιουργήθηκε για να αποτελέσει το γερμανικό «Πάνθεον», ενώ η πολιτιστική μας περιήγηση θα ολοκληρωθεί με μία ξενάγηση στο μεσαιωνικό Ρέγκενσμπουργκ με τον εκπληκτικό γοτθικό καθεδρικό του ναό.
Ιστορία και τέχνη, ναζισμός και αντίσταση, μπυραρίες και τοπική κουζίνα, κοιμητήρια και μνημειώδης αρχιτεκτονική, λογοτεχνία και μουσική, φως και σκοτάδι, συνδέσεις και ασυνέχειες, ολοκληρωτισμός και απολύτρωση, αποτελούν κάποιους από τους άξονες πάνω στους οποίους θα κινηθούμε αναζητώντας την Αόρατη Πόλη του Μονάχου και τα φαντάσματα της σε μια προσπάθεια να σκάψουμε βαθιά κάτω από την επιφάνεια του ιδιαίτερου αυτού τόπου.
Κρατήσεις – πληροφορίες: [email protected]
*Υπενθυμίζουμε ότι η Thessaloniki Walking Tours λειτουργεί ως νόμιμο τουριστικό πρακτορείο ΕΟΤ.
