APSET: Ο πιο γνωστός street artist της Θεσσαλονίκης που μεταμορφώνει με τα έργα του το αστικό τοπίο της

Αν μεγάλωσες στα 90ς, τότε θυμάσαι πιθανόν τα crew των γκραφιτάδων να βάφουν τα τρένα ή να κάνουν bombing στις γειτονιές του κέντρου της Θεσσαλονίκης. Μερικά από αυτά τα παιδιά, που αλώνιζαν τότε την πόλη, υπήρξαν κάποιοι από τους μπροστάρηδες για την γέννηση της μετέπειτα κοινότητας του γκράφιτι και της street art της πόλης. Ανάμεσα σε αυτούς και ο APSET, ένας από τους πιο γνωστούς – αν όχι ο πιο γνωστός – street artist της Θεσσαλονίκης που μεταμορφώνει με τα έργα του το αστικό τοπίο της Θεσσαλονίκης και όχι μόνο.

Συνέντευξη στην Ασημίνα Τούνα

Από τα ονόματα στους τοίχους και το bombing στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, ο APSET έχει διανύσει πολλά χιλιόμετρα πια. Στα 24 αυτά χρόνια που ασχολείται ενεργά – και αναμφίβολα πρωταγωνιστεί στην street art σκηνή, έχει δημιουργήσει εκατοντάδες έργα τόσο στη Θεσσαλονίκη, όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Οι προσωπογραφίες, τα χρώματα, μία πιο γραφιστική ματιά και η design προσέγγιση, όλα τα αυτά με ένα τρόπο «δένουν» σε ένα ενιαίο αποτέλεσμα. Τη δική του τέχνη!

Σπούδασε γραφιστική στο Δημόσιο Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης Τριανδρίας Θεσσαλονίκης. Τελειώνοντας τις σπουδές του, συνέχισε την πρακτική του μέσω του προγράμματος «Leonardo-da-Vinci ΙΙ» της Futurum στην Βαρσοβία και την Κρακοβία της Πολωνίας. Ο APSET έχει ασχοληθεί  με την γλυπτική, το σχέδιο, την αγιογραφία, την χαρακτική και τον γραμμικό σχεδιασμό, καθώς επίσης έχει καταπιαστεί με το video και τα comics.

Από το 2006 ως το 2011 συνεργάστηκε με την Pacific Décor πάνω στον σχεδιασμό θεματικών πάρκων της για μεγάλους δήμους της Ελλάδας (Αθηναίων, Αμαρουσίου, Θεσσαλονίκης, Ηράκλειου Κρήτης κ.α.). Κατά την διάρκεια αυτής της συνεργασίας, ασχολήθηκε κυρίως με την γλυπτική, την ζωγραφική και την γραφιστική.  Επίσης, συμμετείχε στην διοργάνωση του Pelekas Art Festivals (P.A.F. graffiti & music festival) στην Κέρκυρα (2005 – 2008), στο «Boarding Pass festival» (Χαλκιδική, 2013) και στο SAF – Street Art Festival Thessaloniki (2014 – 2017). Παράλληλα, αριθμεί πολλές συμμετοχές σε εγχώρια, αλλά και διεθνή events τόσο σχεδιάζοντας, όσο και εκθέτοντας έργα του.

Σήμερα, εργάζεται σαν ανεξάρτητος καλλιτέχνης και αναλαμβάνει ζωγραφικές διακοσμήσεις, projects, murals, κ.ά., ενώ παράλληλα έχει ολοκληρώσει και τις σπουδές του στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στο τομέα της ζωγραφικής.

Ο APSET γεννήθηκε το 1984 στην Θεσσαλονίκη. Ξεκίνησε να ασχολείται ενεργά με το graffiti από το 1998, όταν έβαφε με την παρέα του από το κέντρο της πόλης, με τους οποίους έγιναν στη συνέχεια γκράφιτι crew με το όνομα Agb-2g.

Την ίδια εποχή, είχε αρχίσει να ανθίζει και η κουλτούρα του χιπ χοπ στην Ελλάδα, η οποία δεν τους άφησε ανεπηρέαστους. Ξεκίνησαν γράφοντας τα ονόματά τους σε τοίχους. Στην πορεία, όμως, άλλοι ακολούθησαν στον δρόμο της μουσικής και άλλοι της street art. Ανάμεσα στους δεύτερους και ο APSET, ο οποίος ήδη ασχολούνταν με την διοργάνωση φεστιβάλ όπως το Street Art Festival, γεγονός το οποίο και βοήθησε φανερά στην εξοικείωση του κόσμου με αυτή την τέχνη, αλλά και στην προσωπική του βελτίωση.

Η street art δεν αγκαλιάζεται κατευθείαν. Παίρνει χρόνο για να καταλάβεις το γκράφιτι, την ταγκιά και ποιο είναι το νόημα τους. Ο κόσμος χρειάζεται εκπαίδευση, αρκεί να είναι διατεθειμένος να αφουγκραστεί την ουσία της street art, να αντιληφθεί πως πρόκειται για έναν τρόπο έκφρασης, έναν τρόπο αισθητικής παρέμβασης και πολιτισμού, που σε κάθε περίπτωση μπορεί να φανεί χρήσιμη η ύπαρξή του.

Ο δρόμος έχει ελευθερία, έχει ζωντάνια, έχει επικοινωνία, έχει όμως και ρίσκο. Μπορείς να μοιραστείς τις ιδέες σου με πολύ περισσότερο κόσμο, να τον κάνεις να χαμογελάσει, να προβληματιστεί, να θυμώσει, να χαρεί ή να μελαγχολήσει. Επιπλέον, στις μέρες μας ολοένα και περισσότερο αναδεικνύεται η ανάγκη για έκφραση και για επανοικειοποίηση του δημόσιου χώρου.

Για τον APSET χρειάστηκε αρκετός χρόνος και συχνή τριβή με τον κόσμο, ώστε να εξοικειωθεί με αυτή την τέχνη όπως λέει. Οι σπουδές του τον βοήθησαν αρκετά στο να εξελίξει την δουλειά του και να έχει πιο άρτια αποτελέσματα.

Μέσα στα χρόνια πειραματίστηκε με πολλά στυλ. Ξεκίνησε με tags και bombs – όπως και οι περισσότεροι – και στην πορεία ασχολήθηκε με φιγούρες, 3D απεικονίσεις και προσωπογραφίες, τα οποία και τον χαρακτηρίζουν. Άπαξ και αντικρίσεις κάποιο έργο του APSET, εκτός από το γεγονός πως θα εντυπωσιαστείς, σίγουρα θα σου είναι εύκολο να καταλάβεις αντίστοιχες δουλειές του, αφού διαθέτει δικό του χαρακτήρα, το στυλ του είναι μοναδικό και ξεχωρίζει ακόμη και στο μάτι όσων δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτή την τέχνη. 

Το όνομα του κατά κόσμον είναι Στέλιος και το APSET ξεκίνησε τότε να το χρησιμοποιεί ως αναγραμματισμό (stelios-ste-SET). Στην πορεία προστέθηκε το AP’ για προφανείς  εννοιολογικούς λόγους ως «upset» και αλλαγής σε Α για την ευκολία στη γραφή.

Αντλεί επιρροές από τα πάντα. Από την ίδια τη ζωή, τα βιώματα, την παρέα, την πόλη της Θεσσαλονίκη, την τέχνη, τη γραφιστική, τη διαφήμιση έως και τη μόδα. «Οι δρόμοι μιλάνε από μόνοι τους. Αν θες να δεις πραγματικά τι συμβαίνει στην κάθε κοινωνία, θα πρέπει να παρατηρήσεις τι συμβαίνει πρώτα στους δρόμους. Όχι μόνο στην street art, αλλά και στα συνθήματα, τις αφίσες, τις ταμπέλες διαφήμισης κ.ά.» μας λέει χαρακτηριστικά. 

Το γκράφιτι και το street art γεννήθηκαν στον δρόμο για τον δρόμο, επομένως καταργούν κάθε είδους εμπόδια, προκειμένου όλοι να έχουν πρόσβαση (κάποιες φορές ακούσια) στην τέχνη. Αυτή η βασική αρχή καθιστά το street art μορφή τέχνης επαναστατική.

Το street art δεν προσπαθεί να επιβάλει κάποιο μήνυμα, απλώς ανοίγει μία πόρτα σε κάτι διαφορετικό και αφήνει τον παρατηρητή να το επεξεργαστεί με τον δικό του τρόπο. Με αυτό τον τρόπο όλοι γίνονται, τελικά, κοινωνοί της τέχνης.

Είτε είναι καλά στη διάθεσή του, είτε όχι, το γκράφιτι είναι ο τρόπος του APSET να μιλήσει, να επικοινωνήσει και να εκφράσει το συναίσθημά του και όσα έχει να δηλώσει. Άλλωστε, το γκράφιτι άλλες φορές μιλάει για κοινωνία και πολιτική και άλλες μπορεί να έχει την λογική της προσωπικής έκφρασης. Για αυτό τον λόγο και ο ίδιος δεν είναι σε θέση να διαλέξει ως «αγαπημένο» κάποιο από τα εκατοντάδες έργα που έχει δημιουργήσει, αφού όπως αναφέρει το καθένα έχει και τη δική του μοναδική ιστορία. 

Ποιες είναι οι προκλήσεις ενός street artist στην Ελλάδα; «Ζηλεύεις» όσους κάνουν το ίδιο πράγμα με εσένα σε άλλες χώρες;

Κάποιου είδους ζήλια δεν υπήρξε ποτέ, θαυμασμός όμως σίγουρα. Η μεγαλύτερη πρόκληση στην Ελλάδα είναι να μπορείς να βιοποριστείς και η ενασχόληση αυτή σίγουρα δεν πληρώνεται, ούτε και εκτιμάται κατάλληλα. Πρόκληση είναι να παραμείνεις ρομαντικός και συγκεντρωμένος, σε μια εποχή που σε θέλουν αποπροσανατολισμένο και ρεαλιστή. Όσο για το κομμάτι της δημιουργίας και της λειτουργίας, σε γενικές γραμμές όλοι οι artists βιώνουμε πάνω κάτω τα ίδια.

Εντοπίζεις διαφορές ανάμεσα στο street art στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη; Ποιες είναι αυτές;

Πλέον, πιστεύω πως λόγω των social media και της εξωτερίκευσης των έργων, έχει χαθεί λίγο η «γεωγραφική ταυτότητα» της τέχνης. Ναι μεν επηρεάζεσαι από το περιβάλλον σου, παράλληλα όμως επηρεάζεσαι και από ένα παγκόσμιο κίνημα. Σίγουρα, στην Αθήνα ο πληθυσμός είναι μεγαλύτερος, επομένως και ο όγκος των τοιχογραφιών είναι διαφορετικός σε σχέση με αυτόν της Θεσσαλονίκης. Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, θεωρώ πως υπήρχε ένα πιο άναρχο και ελεύθερο vibe στην Αθήνα και μία πιο συγκεντρωμένη και οργανωμένη λογική στη Θεσσαλονίκη – κυρίως πάνω στις «γκράφιτι παραγωγές». Στο κομμάτι των παρανόμων, το playground διαφέρει κάπως, αλλά οι πιο ευφάνταστοι θα τον βρουν τον τρόπο ανεξαρτήτως πόλης. 

Ποια είναι για σένα η πρωτεύουσα της street art σήμερα;

Πιστεύω πως δεν υπάρχει «πρωτεύουσα της street art» πια. Σίγουρα, στα μεγάλα αστικά κέντρα παρατηρείται περισσότερη τέχνη στους δρόμους, αλλά πλέον υπάρχει καταγραφή παντού.

Υπάρχουν κάποιοι street artists που να σου αρέσει πολύ η δουλειά τους;

Δεν έχω κάποιους συγκεκριμένους στο μυαλό μου, που να θεωρώ αγαπημένους, αλλά εκτιμώ πολλούς. Αυτοί είναι κυρίως στην ηλικία μου (εντός και εκτός συνόρων) που περνάνε τις ίδιες φάσεις και έχουν τους ίδιους προβληματισμούς με εμένα πάνω στο γκράφιτι και γενικότερα στη τέχνη. Θαυμάζω όλους εκείνους που παρά τις κρίσεις που έχουν μεσολαβήσει, παρά τα εμπόδια, δεν κάνουν εκπτώσεις και κυνηγάνε το όνειρο τους.

Ποιες είναι οι προκλήσεις όταν μιλάμε για τόσο μεγάλα έργα στον δημόσιο χώρο; 

Οι προκλήσεις αφορούν στην αισθητική του έργου σε σχέση με το περιβάλλον. Οι πρακτικές που ακολουθούνται κατά την υλοποίηση, έχουν επίσης τη δυσκολία τους στα μεγάλα μεγέθη. Κάποιες από αυτές είναι για παράδειγμα η προσοχή που χρειάζεται κατά τη διαδικασία, τόσο ως προς εσένα, όσο και ως προς τους γύρω σου. Τις περισσότερες φορές, επίσης, στο γερανό υπάρχει η πιθανότητα ιλίγγου. Οι μετρήσεις για να βγει σωστό το σχέδιο, η ιδιαιτερότητα της κάθε τοποθεσίας και επιφάνειας και οι καιρικές συνθήκες, είναι επίσης μερικές παράμετροι που βρίσκεσαι αντιμέτωπος και θα πρέπει να διαχειριστείς.

Τι απαντάς σε όσους («αφελείς» και μη) αντιμετωπίζουν την τέχνη του δρόμου ως «βανδαλισμό» του δημοσίου χώρου;

Ο καθένας έχει τη γνώμη του και είναι σεβαστή. Δεν θέλω να πείσω κάποιον πως αυτό που κάνουμε είναι «τέχνη» ή «αντιτέχνη». Ας μείνουμε στο γεγονός ότι είναι έκφραση. Φαντάζομαι, η πεποίθηση που επικρατεί στον ευρύτερο κόσμο είναι πως το γκράφιτι μπορεί να αναδείξει ή να υποβαθμίσει ένα χώρο, για εμένα δείχνει μια αισθητική και καταγράφει μία δήλωση.

Στην Αθήνα συναντάμε πλέον και γυναίκες artists, ενώ παλαιότερα η κοινότητα έτεινε να αποτελείται κυρίως από άνδρες. Έχει εξελιχθεί η συμπεριλιπτικότητα και σε αυτόν τον τομέα τέχνης; Βλέπουμε να συμβαίνει κάτι αντίστοιχο και στη Θεσσαλονίκη;

Ναι, σίγουρα στα χρόνια και σε παγκόσμια κλίμακα, μεγάλωσε το ποσοστό των γυναικών που ασχολούνται με την street art, δυστυχώς όμως δεν είναι αρκετές. Έχω παρατηρήσει πως πολλές artists μπορεί να κάνουν ένα πέρασμα από την street art, αλλά οι περισσότερες μετά από κάποιο διάστημα αλλάζουν πεδίο. Δεν ξέρω γιατί συμβαίνει αυτό, αλλά το ποσοστό γυναικών street artist στην Ελλάδα είναι πολύ μικρό. Χρειαζόμαστε σίγουρα κι άλλες, ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη.

Η street art μπορεί να βοηθήσει στην αναβάθμιση των περιοχών όπου δημιουργείται ή να ευνοήσει την εκάστοτε επιχείρηση; Μία συλλογική προσπάθεια με street artists της πόλης, πιστεύεις θα μπορούσε να ευνοήσει τις γειτονιές και να ενισχύσει την τοπική οικονομία;

Φυσικά, έχουν δημιουργηθεί πολλά έργα ειδικά για αυτό το σκοπό, είτε murals, είτε τοίχοι στα πλαίσια φεστιβάλ, είτε σε διάφορες επιχειρήσεις. Μπορεί να γίνει ολική αναβάθμιση μιας γειτονιάς, σε μόνο λίγες ώρες!

Καθημερινά, μπορείς να επηρεάζεις τη διάθεση εκατομμυρίων ανθρώπων, οι οποίοι έρχονται σε επαφή με τα έργα σου. Σε επηρεάζει αυτή η σκέψη; Δεν σε αγχώνει;

Το ότι ανοίγομαι στον κόσμο και εξωτερικεύω τις σκέψεις μου, θα μπορούσε να είναι από τη φύση του αγχωτικό. Προσπαθώ, ωστόσο, να μην επηρεάζομαι και να κάνω αυτό που νιώθω, άλλες φορές με σύνεση και προγραμματισμό – ιδίως στα μεγάλα murals – και άλλες φορές με ελευθερία χωρίς δεύτερες σκέψεις. Αν το σκεφτόμουν παραπάνω, δεν θα έκανα τίποτα. Πρέπει να βρεις τη χρυσή τομή για να μπορείς να ασχοληθείς με πιο δημιουργικά ζητήματα.

Η Θεσσαλονίκη είναι άγρια ή φιλική πόλη για όσους την ζουν; Τι θα άλλαζες σε αυτήν, ώστε να γίνει πιο βιώσιμη και φιλική;

Η Θεσσαλονίκη, όπως και η υπόλοιπη Ελλάδα, αλλάζει κάθε φορά με το ποιος την διοικεί. Από την αποκομιδή των απορριμμάτων, έως τη στάθμευση, την κίνηση στους δρόμους, την εγκληματικότητα κτλ. Οι φορείς και οι κάτοικοι της είναι υπεύθυνοι για τη βιωσιμότητα της πόλης. Δεν ξέρω αν είναι βιώσιμη, είναι ζήτημα πολύ υποκειμενικό, για εμένα όμως είναι οικεία. Δεν νιώθω πως έχει αυτή τη χαλαρότητα που είχε παλιότερα και πιστεύω πως παλεύει να κρατήσει την αίγλη της. Είναι πια ένας πολιτισμικός προορισμός, με ότι συνεπάγεται αυτό. Παρόλα αυτά, είναι η βάση που έχω και θα γυρνάω πάντα. Το δικό μου μέσο είναι η τέχνη.

Υπάρχει κάποιο σημείο της πόλης, στο οποίο θα ήθελες να ζωγραφίσεις;

Δεν έχω κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό μου, αλλά δεν παύω να ανακαλύπτω καινούρια σημεία.

Με τι ασχολείσαι αυτό το διάστημα; Υπάρχουν σκέψεις για κάποιο μελλοντικό εγχείρημα; 

Αυτή τη στιγμή οργανώνω και σχεδιάζω κάποιες μικρές και μεγάλες τοιχογραφίες μέσα στην πόλη και εκτός αυτής. Παράλληλα, δουλεύω στο στούντιο μου «Off the Grid» κάποια έργα σε καμβά για την ερχομένη έκθεση μου. Τέλος, βοηθάω στην οργάνωση ενός ένα πολύ ιδιαίτερου art event στην πόλη για το Φθινόπωρο, που θα ανακοινωθεί σύντομα. Stay tuned!

Instagram: ap.set

Facebook: Apset