Η φήμη του χωριού έχει φτάσει σε όλη την Ευρώπη και όχι άδικα. Οι Αρχάνες είναι το πολύχρωμο χωριό της Κρήτης με διεθνείς διακρίσεις, που φιγουράρουν στη λίστα του CNN με τα ομορφότερα ελληνικά χωριά.
Οι Αρχάνες, η αλλιώς «το καλλιτεχνικό χωριό» της Κρήτης, ξεδιπλώνουν την αρχοντική ομορφιά τους σε υψόμετρο 400 μέτρων, ενώ στα «πόδια» τους απλώνεται ο εύφορος κάμπος με τους ελαιώνες και τα αμπέλια, απ’ όπου παράγονται τα καλύτερα κρασιά του νησιού.
Γράφει η Ασημίνα Τούνα
Ένα από τα πολλά πράγματα για τα οποία ξεχωρίζει η Ελλάδα, είναι με σιγουριά οι ιδιαίτεροι οικισμοί της και τα παραδοσιακά χωριά της. Κάποια από αυτά, σίγουρα, έχουν μια επιπλέον θέση στην καρδιά μας όχι μόνο λόγω της ιστορίας τους και τη σχέση – η οποία μας συνδέει με αυτά, αλλά και της ομορφιάς τους.
Μικρά, μεγάλα, με περισσότερο ή λιγότερο κόσμο, τα ελληνικά χωριά ξεχωρίζουν για την αυθεντικότητα και την ιστορία τους. Γιατί εκεί μπορείς να γνωρίσεις από πρώτο χέρι την παράδοση, να απολαύσεις ντόπιες συνταγές, να γνωρίσεις φιλόξενους κατοίκους και να έρθεις πιο κοντά με την φύση.
Πώς μπορείς, για παράδειγμα, να αντισταθείς στο χωριό που θεωρείται το πιο πολύχρωμο της Ελλάδας και έχει ασύγκριτη ομορφιά; Βρίσκεται στην Κρήτη και λέγεται Αρχάνες. Το σίγουρο είναι ότι δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο, ενώ παράλληλα είναι από τα πιο φωτογραφημένα μέρη της Ελλάδας.
Οι Αρχάνες είναι ένα από τα ξεχωριστά χωριά όχι μόνο της Κρήτης, αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας. Σπίτια, αξιοθέατα και δημόσια κτίρια έχουν τόσο όμορφα χρώματα και σε τέτοιους συνδυασμούς, που δεν γίνεται να μην σε γοητεύσουν. Είναι ξακουστές για τα γλέντια τους – εδώ πρωτόπαιξε τη λύρα του σε ένα γλέντι ο Νίκος Ξυλούρης – για τα γεωργικά προϊόντα, για τη χωροταξική αισθητική, που αναδύεται μέσα από κάθε γραφικό σοκάκι.
Με τις πολύχρωμες εικόνες του να φέρνουν στο νου κάτι από Ιταλία, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι έχει συμπεριληφθεί από το CNN Travel στη λίστα με τα 17 ομορφότερα ελληνικά χωριά. Ενώ, έχει βραβευθεί και ως το δεύτερο ομορφότερο χωριό της Ευρώπης, αποσπώντας το Ευρωπαϊκό Βραβείο Ανάπλασης Χωριού.
Σε απόσταση μόλις 14 χλμ. από την πόλη του Ηρακλείου και 7 χλμ. από το περίφημο μινωικό ανάκτορο της Κνωσού, οι Αρχάνες αποτελούν ένα χωριό έκπληξη, για τους επισκέπτες τους, με την πληθώρα εμπειριών που τους προσφέρουν.
Με αύρα διαφορετική
Είναι χτισμένες στα 400 μέτρα υψόμετρο και αποτελούν έναν παραδοσιακό οικισμό που μοιάζει με πολύχρωμο ψηφιδωτό. Αποτέλεσμα της πλούσιας τέχνης του νησιού, που έχει αφήσει το αποτύπωμά της σε τέτοια χωριά. Αυτή η πολύχρωμη κωμόπολη βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της κοιλάδας του Γιούχτα και θα ενθουσιαστείς από το πρώτο λεπτό που θα βρεθείς εκεί.
Περπατώντας στο χωριό, συναντάς ουσιαστικά ένα παζλ από καλαίσθητα και περιποιημένα σπίτια και πολλές ιστορικές γωνιές. Όπως για παράδειγμα, το μουσείο στο οποίο θα βρεις πολλά ευρήματα των Μινωικών – Βυζαντινών χρόνων, αλλά και σπουδαία εκθέματα λαογραφικής τέχνης, κτισμάτων εξαιρετικής αρχιτεκτονικής και βυζαντινών εκκλησιών.
Και μάλλον αυτός ο συνδυασμός είναι που κάνει τις Αρχάνες τόσο διάσημες και αγαπητές. Το γεγονός ότι αυτό το ελληνικό χωριό έχει καταφέρει να συνδυάσει τον σύγχρονο τρόπο ζωής με την παράδοση. Με έναν τέτοιο τρόπο, όμως, που δεν έχει χάσει την πολιτιστική του ταυτότητα και τον χαρακτήρα του. Από τα πέτρινα καλντερίμια και τα προσεγμένα σπίτια, μέχρι τις γάργαρες πηγές και τους ελαιώνες γύρω από το χωριό. Από τις γευστικές παραδοσιακές συνταγές και το ντόπιο κρασί, μέχρι τις μαντινάδες και τα έθιμά του, αυτό το χωριό σου κλέβει την καρδιά για πάντα.
Οι Αρχάνες εμπεριέχουν όλες τις μορφές πολιτισμού που έχουν περάσει από τη Μεσόγειο. Είναι ένα παζλ πολιτισμών που τους βλέπει κανείς συμπυκνωμένους εδώ. Αν το ζητούμενο είναι η ευτυχία, στον βαθμό που αυτό έχει να κάνει με το περιβάλλον στο οποίο ζεις, στις Αρχάνες μπορείς να τη βρεις.
Μια από τις πιο αναγνωρίσιμες μορφές που κυκλοφορούν στα σοκάκια των Αρχανών είναι ο Ρος Ντέιλι. Γνωστός για την έρευνα του στην έθνικ μουσική και για τη δεξιοτεχνία του σε μια πλειάδα οργάνων, ταξίδεψε σε κάθε γωνιά του πλανήτη, για να τις επιλέξει ως μόνιμη κατοικία του.
Όνομα με ιστορία
Το όνομα «Αρχάνες» έχει ινδοευρωπαϊκή ρίζα, εμφανίζεται από τον 5ο αιώνα π.Χ. στον ενικό (Αρχάνα) και σχετίζεται με το νερό. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Κρήτης, η ιστορία του οποίου χάνεται στα βάθη των αιώνων.
Στην ίδια περιοχή όπου είναι σήμερα χτισμένη η κωμόπολη των Αρχανών, σε χρόνια μακρινά, υπήρχε μια ακμάζουσα μινωική πολιτεία. Ο τόπος κατοικούνταν ήδη από τα νεολιθικά χρόνια (6000 π.Χ.), ενώ στη μεγάλη ακμή του έφτασε μεταξύ του 2500 και του 1400 π.Χ.
Όπως μαθαίνουμε από τις αρχαιολογικές μελέτες, την περίοδο που οικοδομήθηκαν τα μεγάλα ανάκτορα στην Κνωσό, τη Φαιστό και στα Μάλια, χτίστηκε και ένα μεγαλοπρεπές ανάκτορο στις Αρχάνες.
Oι αρχαιολόγοι έχουν χαρακτηρίσει τις Αρχάνες «Βερσαλίες της Κνωσού», αφού η τοποθεσία της και ο πολιτισμός της, ήδη από τα μινωικά χρόνια, την έκαναν σημείο αναφοράς της Κρήτης. Η ζωή είναι αδιάλειπτα παρούσα εδώ, πάνω από 3.000 χρόνια.
Ένα χωριό με παράδοση στην παραγωγή λαδιού και κρασιού
Στα παραδοσιακά λιοτρίβια, γνωστά και ως φάμπρικες, και τα πατητήρια του χωριού ο επισκέπτης μαθαίνει τα πάντα για την μακραίωνη ενασχόληση των κατοίκων του χωριού με τη δημιουργία λαδιού και κρασιού, δύο από τα πιο θαυμαστά προϊόντα της κρητικής γης.
Μάλιστα, στις Αρχάνες ανακαλύφθηκε ένα από τα αρχαιότερα πατητήρια στον κόσμο! Εκεί, λοιπόν, θα δοκιμάσεις ένα από τα πιο εκλεκτά (και φυσικά βραβευμένα) κρασιά της Ελλάδας. Και σε κάθε γουλιά θα ευχαριστείς την τύχη που σε οδήγησε σε αυτή την ξεχωριστή γωνιά της Ελλάδας!
Εκτός από τη γνωστή και φημισμένη κρητική φιλοξενία, οι φυσιολάτρες εδώ μπορούν να απολαύσουν και τη φύση της περιοχής. Η πεζοπορία στον θρυλικό Γιούχτα, το ιερό βουνό των Αρχανών με υψόμετρο 811 μέτρων, όπου σύμφωνα με το θρύλο έχει ταφεί ο πατέρας των Θεών και των ανθρώπων, Δίας αποτελεί μοναδική εμπειρία. Μάλιστα, πολλοί παρομοιάζουν την εικόνα του βουνού με τη μορφή του Δία που κοιμάται.
Επίσης, μπορούν να ακολουθήσουν το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4, μέσα από το Συλλαμιανό φαράγγι, κάτω από τη σκιά των αιωνόβιων πλατανιών και δρυών και να ανηφορίσουν μέχρι το Φουρνί, την αρχαία νεκρόπολη με το υπέροχο δάσος ολόγυρά της.
Τι να επισκεφθείς
Είναι ένας δημοφιλής προορισμός για τους τουρίστες που αναζητούν να γνωρίσουν τον παραδοσιακό Κρητικό τρόπο ζωής. Το χωριό είναι γνωστό για την όμορφη αρχιτεκτονική του, την πλούσια ιστορία και τη νόστιμη κουζίνα του.
Εδώ είναι μερικά από τα σημαντικότερα σημεία των Αρχανών:
Αρχαιολογικός Χώρος Αρχανών
Ο Αρχαιολογικός Χώρος των Αρχανών είναι κάτι που πρέπει να επισκεφτούν οι λάτρεις της ιστορίας. Είναι ένας αρχαίος μινωικός οικισμός που ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1960. Η τοποθεσία διαθέτει καλοδιατηρημένα ερείπια σπιτιών, τάφων και δημόσιων κτιρίων που χρονολογούνται από την Εποχή του Χαλκού. Οι επισκέπτες μπορούν να κάνουν μια ξενάγηση στον ιστότοπο για να μάθουν περισσότερα για τη συναρπαστική ιστορία του.
Λαογραφικό Μουσείο
Το Λαογραφικό Μουσείο Αρχανών είναι ένα εξαιρετικό μέρος για να μάθετε για τον παραδοσιακό Κρητικό τρόπο ζωής. Το μουσείο στεγάζεται σε ένα αρχοντικό του 19ου αιώνα και διαθέτει εκθέματα για την ιστορία, τον πολιτισμό και τη λαογραφία του χωριού. Οι επισκέπτες μπορούν να δουν παραδοσιακά ρούχα, αγγεία και είδη οικιακής χρήσης που χρησιμοποιούσαν οι ντόπιοι.
Όρος Γιούχτας
Το όρος Γιούχτας είναι ένα εξέχον ορόσημο που έχει θέα στις Αρχάνες. Είναι ένα ιερό βουνό που λατρευόταν στα αρχαία χρόνια, και λέγεται ότι είναι η γενέτειρα του θεού Δία. Οι επισκέπτες μπορούν να κάνουν μια πεζοπορία στο βουνό για να απολαύσουν την εκπληκτική θέα στο γύρω τοπίο.
Γευσιγνωσία κρασιού
Οι Αρχάνες είναι γνωστές για τα νόστιμα κρασιά τους, ενώ υπάρχουν αρκετά οινοποιεία στο χωριό που προσφέρουν εκδρομές γευσιγνωσίας κρασιού. Οι επισκέπτες μπορούν να δοκιμάσουν τοπικά κρασιά και να μάθουν για την παραδοσιακή διαδικασία οινοποίησης.
Δεν είναι τυχαίο το ότι το αποκαλούν ως το πιο πολύχρωμο χωριό της Ελλάδας. Εκτός από τα χρώματα στα κτίρια, τα λουλούδια που τα πλαισιώνουν δημιουργούν, επίσης, ένα κάδρο που μοιάζει κυριολεκτικά με πίνακα ζωγραφικής κάποιου σπουδαίου καλλιτέχνη.
Εκεί, στα 400 μέτρα υψόμετρο αυτός ο οικισμός είναι πολύ ξεχωριστός και αξίζει να μπει στη λίστα σου. Αν βρεθείς στην Κρήτη για διακοπές, οι Αρχάνες στο Ηράκλειο θα σου κλέψουν την καρδιά!
